 |
 |
Love.az |  |
 |
İrina Onufriyevna Kalinets (ukr. Стасів-Калинець Ірина; 6 dekabr 1940, Lvov – 31 iyul 2012[1], Lvov) — Ukrayna və sovet hüquq müdafiəçisi. Şairə, uşaq yazıçısı, dissident hərəkatının nümayəndəsi, Ukrayna milli və insan haqları hərəkatının fəalı, filoloq.[3] Dissident və yazıçı İqor Kalinetsin həyat yoldaşı.
| İrina Kalinets | |
|---|---|
| ukr. Ірина Онуфріївна Калинець | |
 | |
| Doğum tarixi | 6 dekabr 1940 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 31 iyul 2012[1] (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ |
| Milliyyəti | ukraynalı |
| Dini | xristianlıq |
| İxtisası | riyaziyyatçı |
| Təhsili | İvan Franko adına Lvov Milli Universiteti |
| Fəaliyyəti | uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, yazıçı, şair |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
 |
| khpg.org/en/index.php?id… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İrina Onufriyevna Kalinets Ukrayna Yunan Katolik Kilsəsinin möminləri ailəsində anadan olub. Lvov Universitetinin filologiya fakültəsinin slavyan bölməsini müəllimlik ixtisası üzrə bitirib.[4]
İ.Kalinets regional Xalq Yaradıcılığı Evində metodist, müəllim, kitabxanaçı, Lvov Politexnik İnstitutunda (indiki Lvov Politexnik Milli Universiteti) Ukrayna dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyib.
1990-cı ildə İ.Kalinets Ukrayna Ali Radasının deputatı seçilib. 1990-cı ilin may ayından Lvov Regional Təhsil Şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. O, məktəb sisteminin ukraynalaşdırılması istiqamətində məktəb sistemində islahat aparıb, xüsusən də onun təşəbbüsü ilə ibtidai məktəbdə rus dilinin öyrənilməsi ləğv edilib. Lvov və regionda rus məktəblərinin və siniflərinin sayı azaldılıb, tədris planlarına müvafiq dəyişikliklər olunub. İrina Onufriyevna Kalinets uzun sürən xəstəlikdən sonra 2012-ci ildə vəfat edib.[5]
1970-ci ildə Ukrayna mədəniyyət xadimlərinin müdafiəsi üçün çıxış etdiyinə görə təqiblər zamanı o, işindən qovulub. İşini itirdikdən sonra İrina Kalinets əvvəlcə toxucu işləmiş, sonra isə məktəblərdə dil və ədəbiyyatdan dərs deyib.[3]
İrina Kalinets 1970-ci ilin iyulunda 9 Lvov sakini ukraynalı dissident Valentin Morozun həbsinə qarşı etiraz aksiyası imzalayıb. Həmin ilin payızında o, əri ilə birlikdə V.Morozun məhkəməsində iştiraka icazə verilməsi xahişi ilə SSRİ prokurorluğuna vəsatət göndərib. İrina Kalinets V.Morozun qohumları və dostları adından SSRİ Nazirlər Sovetinin sədri Aleksey Kosıginə məktub, Ukrayna SSR Ali Sovetinə məhkəmə prosesi zamanı baş verən pozuntulara etiraz olaraq məktub yazıb. 1971-ci ilin dekabrında Kalinets dissident Nina Strokatayanın Müdafiəsi üzrə İctimai Komitənin yaradılması haqqında bəyannamə imzalayıb.[3]
1972-ci ilin yanvarında İrina Kalinets həbs edilib və həmin ilin iyulunda “antisovet təbliğatı və təbliğatına görə” 6 il müddətinə ciddi rejimli düşərgələrdə həbs və 3 il sürgünə məhkum olunub. Həbsini Mordoviya ərazisində olan Baraşevoda, sonra 3 il sürgününü isə Transbaykal diyarında Undino-Poselye məntəqəsində başa vurub.[6] Həbsdə olduğu müddətdə Kalynets digər məhbuslara dəstək olaraq aclıq aksiyaları elan etdi və SSRİ-nin müxtəlif qurumlarına etiraz teleqramları göndərdi. Altı aydan sonra onun əri, şair İqor Kalinets də eyni ittihamla mühakimə edilib. O, cəzasını Çita vilayətində çəkib. O, 1981-ci ildə azad edilib. Onların qızı doqquz il tək qalıb.[3]
İrina Kalinets həbsdən çıxdıqdan sonra yenidən aktiv ictimai fəaliyyətə başlayıb. Sərbəst buraxıldıqdan sonra Lvova qayıdıb və bir neçə dissident cəmiyyətləri və yeni təhsil müəssisələri təşkil edib. O, 1980-ci illərin ortalarından Qərbi Ukraynanın və Lvovun ictimai və mədəni həyatında fəal rol oynayıb. "Memorial" təşkilatının və Ukrayna Xalq Hərəkatının işində aktiv iştirakçı olub. Ukraynanın müstəqillik hərəkatının tərəfdarı olan İrina Kalinets "Rux" adlı vətəndaş hüquqları təşkilatına da qoşulub. İrina Kalinets həmçinin Ukrayna dilini və mədəniyyətini vurğulayan məktəb sistemi islahatını həyata keçirdi və SSRİ-nin təqibinə baxmayaraq, Kilsələrin qanuniləşdirilməsinə töhfə verdi. 1990-cı ildə İrina Kalynets Ukrayna Ali Radasının deputatı seçildi və burada təhsil məsələləri ilə bağlı fəaliyyətini davam etdirdi.[3]
İrina Kalynets uzun sürən xəstəlikdən sonra 31 iyul 2012-ci ildə 71 yaşında vəfat edib.[7]
İrina Kalinetsin yaradıcılığı əsasən nəsrdən ibarətdir. Onun poeziyası bədii düşüncə ilə siyasi əlaqəni birləşdirir. Müəllif müsahibələrində personajlarının lirik vəziyyətini “psixoloji və fiziki gərginlikdə insan varlığının estetik ifadəsi” kimi təsvir edirdi. O, “ədəbiyyat və siyasətin bir-biri ilə rəqabət aparmadan yan-yana getdiyini” iddia edirdi. Kalinetsin poeziyası zülmkar SSRİ rejimi altında Ukraynanın səsini yüksəltməyə yönəlmiş aydın prinsiplər toplusunu izləyir.[6]
Kalynetsin Ukrayna xalqını təsviri keçmiş tarixdən və indiki hadisələrdən kök alır; o, Ukraynanın müstəqillik uğrunda davamlı mübarizəsinin qazanc və itkilərini qiymətləndirir. İrina Kalinets “Poeziya”, “Polinomlu fahişə” kolleksiyaları əxlaq, xristian fədakarlığı və biganəliyə qarşılıq mövzularını birləşdirir.[4] “Leleka və Çorna Xmara” uşaq kitablarının, “Oynayan telefonun nağılları” (2001), “Pimbo-Bimbo” (2000) tarixi detektiv hekayəsinin (2002) müəllifidir. O həmçinin “İqorun yürüşü haqqında nağıl haqqında araşdırmalar”, “Ukrayna-Rusiyanın yaradılmasının sirləri” monoqrafiyaları, “Taras Şevçenko və Müqəddəs Avqustin” elmi araşdırmaları, çoxsaylı publisistik məqalələr, esselər və s. yazıb.
Həyat yoldaşı ilə birlikdə o, "İşdəyik, Rəbb" (1993) mənəvi şeirlər toplusunu və "Uzaq ulduzlara dua edirik" (1997; hər ikisi - Lvov) nəsrini dərc etdirib. Sonuncuya onun Kiyev Rusiyasının tarixi araşdırmalarına əsaslanan “Min il əvvəlin qətli” (ayrıca nəşr – Lvov, 2002) adlı detektiv romanı daxildir.[6]
 |
 |
LOVE.AZ |  |
 |
|