. Love.az

Sasmakom - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Sasmakom

Şaşmakom[1][2] (özb. shashmaqom, tac. шашмақом, fars. شش‌مقام‎) — Mərkəzi Asiyada yaranmış, indiki Tacikistan və Özbəkistan ərazisində inkişaf etmiş vokal-instrumental məqam musiqisi növü. Bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir.

Şaşmakom
UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrsi
Ölkə Tacikistan və Özbəkistan
Daxil edilməsi 2008 (III sessiya)

Mündəricat

  • 1 Tarixi
  • 2 Mənbə
    • 2.1 İstinadlar
    • 2.2 Ədəbiyyat
  • 3 Xarici keçidlər

Tarixi

redaktə

Şaşmakom islamdan əvvəlki dövrdə saray musiqisi kimi meydana çıxmışdır. Onun indiki halı IX–X əsrlərdə bir çox musiqi məktəbi təşkil edən Buxara sakinləri, əsasən də Buxara yəhudiləri tərəfindən formalaşdırılmışdır.[3][4][5] XVI əsrin sonunda şəhər Buxara xanlığının paytaxtı olmuş və bu janrın yüksəlişinə gətirib çıxarmışdır. Bu dövr şaşmakom üçün klassik hesab edilir.[3][6] Şaşmakom həm tacik, həm də özbək dillərində, həm müsəlmanlar, həm də yəhudilər tərəfindən ifa edilirdi.[7] Buxara yəhudiləri XX əsrin əvvəllərinə qədər şaşmakomun əsas daşıyıcıları olaraq qalmışdılar.[7]

Mənbə

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ ЮНЕСКО. UNESCO World Report: Investing in Cultural Diversity and Intercultural Dialogue. ЮНЕСКО. 2009. 315. ISBN 9789234040778.
  2. ↑ Шашмаком // Музыкальный энциклопедический словарь. Советская Энциклопедия. 1990. 633. ISBN 5-85270-033-9.
  3. ↑ 1 2 Broughton, 2000
  4. ↑ Britannica
  5. ↑ UNESCO
  6. ↑ Allworth, 1994
  7. ↑ 1 2 Stanton, 2012

Ədəbiyyat

redaktə
  • UNESCO. "Shashmaqom music". İstifadə tarixi: 2015-07-03.
  • Stella Kramrisch. "Central Asian arts: Classical music" (ingilis). Encyclopaedia Britannica. İstifadə tarixi: 2015-07-06.
  • Simon Broughton, Mark Ellingham. World Music: Latin and North America, Caribbean, India, Asia and Pacific. Rough Guides[ing.]. 2000.
  • Edward Allworth. Central Asia, 130 Years of Russian Dominance: A Historical Overview. Duke University Press. 1994. ISBN 9780822315216.
  • "Таджикская музыка" (rus). Энциклопедия Belcanto. 2011-01-12. İstifadə tarixi: 2015-07-06.
  • Mark Slobin. Retuning Culture: Musical Changes in Central and Eastern Europe. Duke University Press. 1996. ISBN 9780822318477.
  • Andrea L. Stanton, Edward Ramsamy, Peter J. Seybolt, Carolyn M. Elliott. Cultural Sociology of the Middle East, Asia, and Africa: An Encyclopedia. SAGE Publications. 2012. ISBN 9781452266626.
  • Rachel A. Harris. The Making of a Musical Canon in Chinese Central Asia: The Uyghur Twelve Muqam. Ashgate Publishing, Ltd. 2008. ISBN 9780754663829.
  • Theodore Levin. The Hundred Thousand Fools of God: Musical Travels in Central Asia. Indiana University Press. 1999. ISBN 9780253213105.
  • Laudan Nooshin. Music and the Play of Power in the Middle East, North Africa and Central Asia. Ashgate Publishing. 2013. ISBN 9781409493952.
  • Peter Fletcher. World Musics in Context: A Comprehensive Survey of the World's Major Musical Cultures. Oxford University Press. 2001. ISBN 9780195175073.
  • Professionalism in the Musical Tradition of the Bukharan Jews: Its Roots, Hypotheses, Facts // Studies in Caucasian, Georgian, and Bukharan Jewry: Historical, Sociological, and Cultural Aspects. Ariel University, Institute for Research of Jewish Communities of Caucasus and Central Asia. 2014.
  • Tanya Merchant. Imagined Homogeneity: Maqom in Soviet and Uzbek national projects // Routledge handbook of Asian music: cultural intersections. Tong Soon Lee. 2021. ISBN 978-1-003-14272-0.

Xarici keçidlər

redaktə
  • Видео на сайте ЮНЕСКО.
  • Академия макама в Таджикистане.
  • "Shashmaqam – Oriental Traditional Music" (ingilis). GoUNESCO[ing.]. 2014-09-16. 2017-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-31.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Şaşmakom&oldid=7868082"
LOVE.AZ