. Love.az

Amerika Gavalisi - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Amerika Gavalisi

Amerika gavalısı (lat. Prunus americana) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.

Amerika gavalısı
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Fabidlər
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Gülçiçəyikimilər
Yarımfəsilə:
Gavalıkimilər
Triba:
Amygdaleae
Cins:
Gavalı
Növ:
Amerika gavalısı
Beynəlxalq elmi adı
  • Prunus americana Marshall
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
ITIS  24763
NCBI  122118
EOL  301085

Mündəricat

  • 1 Arealı
  • 2 Botaniki xarakteristikası
  • 3 Ekologiyası
  • 4 Azərbaycanda yayılması
  • 5 İstifadəsi
  • 6 Sinonimləri
    • 6.1 Homotipik sinonimləri
    • 6.2 Heterotipik sinonimləri
  • 7 İstinadlar
  • 8 Həmçinin bax

Arealı

redaktə

Vətəni Şimali Amerikadır.

Botaniki xarakteristikası

redaktə

Hündürlüyü 8 m-dək olan, yarpağı tökülən ağacdır. Düz gövdəsi tükcüklü qabıqlı, iynəli budaqlı və açıq teksturalı çətirlidir. Enli çətirə malikdir. Yarpaqları növbəli yerləşir, oval formalıdır. Yarpaqların uzunluğu 2-4 sm-dir. Yarpağın yuxarı hissəsi tünd yaşıl, alt tərəfi hamar və açıqdır. Kiçik ağ çiçəkləri beş ləçəklidir və tək və ya qrupla yarpaqların qoltuğunda əməl gəlir. Açıq, ağ, tək çiçəklərin diametri 2,5 sm-dır. Meyvələri sarı və ya qırmızıdır. Şarşəkilli meyvələrin diametri təxminən (2,5 sm) 1 sm-dir.

Ekologiyası

redaktə

Boy artımı yazda və yayda daha aktivdir. Qışa davamlı, kölgəyə, quraqlığa və ya yanğına az davamlıdır. Çox vaxt öz təbii arealından kənarda əkilir.

Azərbaycanda yayılması

redaktə

Mədəni şəraitdə Azərbaycanın bir çox rayonlarında becərilir.

İstifadəsi

redaktə

Dekorativ və kulinariya məqsədləri üçün istifadə edilir. Ağ çiçəkləri yazda dekorativdir. Amerika gavalısının 200-dən çox növü becərilir. Turş və şirin meyvəsi tər halda yeyilir və ondan mürəbbə, jele, çaxır hazırlanır. Onun hündür boyu küləyin sürətini azaldır. Yolların kənarında əkilir. Bir çox quş və heyvan meyvələrini, marallar budaq və yarpaqlarını yeyir. Kömüründən qırmızı boya alınır.

Sinonimləri

redaktə

Homotipik sinonimləri

redaktə
  • Cerasus americana (Marshall) Hook.
  • Prunus domestica var. americana (Marshall) Castigl.

Heterotipik sinonimləri

redaktə
  • Cerasus canadensis Loisel.
  • Cerasus hyemalis (Michx.) Ser.
  • Padus canadensis M.Roem.
  • Prunus acinaria Desf.
  • Prunus acuminata K.Koch
  • Prunus americana subvar. acuminata Asch. & Graebn.
  • Prunus americana var. floridana Sarg.
  • Prunus americana var. rosea Peck
  • Prunus americana f. rosea (Peck) House
  • Prunus coccinea Raf.
  • Prunus hyemalis Michx.
  • Prunus mississipi Marshall
  • Prunus spinosa Walter

İstinadlar

redaktə

Həmçinin bax

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Amerika_gavalısı&oldid=8131553"
LOVE.AZ