 |
 |
Love.az |  |
 |
Balaxanı–Qara şəhər neft kəməri — 1878-ci ilin payızında Nobel qardaşları Robert və Lüdviqin texniki nəzarəti ilə Bakıda, Abşeron yarımadasının neft mədənlərində inşa edilmiş Rusiya imperiyasının və Azərbaycanın ilk neft kəməri.[1]
| Balaxanı–Qara şəhər neft kəməri | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Başlayır | Balaxanı |
| Bitir | Qara Şəhər |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
Boru kəməri Abşeron yarımadasındakı Balaxanı yatağının neft hasilatı sahəsi ilə Bakının kənarındakı Qara şəhərin neft emalı zavodlarını birləşdirmişdir. 1878-ci ilin sonunda istismara verilmişdir.
Robert Nobel Balaxanı yatağından neft emal etməyə başlayanda çəlləklərdə daşınma ləng, bahalı və çirkli getdiyini görmüşdü. 1876-cı ilin yayında Abşeron yarımadasına etdiyi səfərin nəticələrinə əsasən Bakıda fəal iştirak edən qardaşı Lüdviq Nobel "Bakı neft sənayesi və onun gələcəyinə baxış" analitik qeydini yazmışdır. o, aşağıdakı iş sahələrini müəyyənləşdirdi: neftin atlı maşınlarla (arabalarla, şərab qablarında və çəlləklərdə daşınmasından imtina edilməsi)[2] və yataqlardan neft emalı zavodlarına neft kəmərlərinin çəkilməsi; neft və neft məhsullarının saxlanması üçün dəmir çənlərin tikintisi; isitmə və qaz hasilatı üçün neft qalıqlarından (mazut) istifadənin artması; kerosinin keyfiyyətinin köklü yaxşılaşdırılması; vaqonlarda, çay və dəniz gəmilərində neftin maye daşınmasının tətbiqi; Rusiyada neft məhsullarının saxlanması və satışı üçün geniş strukturun yaradılması.[3]
Bakının digər neft sənayeçiləri layihədə iştirakdan imtina etdikdən sonra Nobel şirkəti onu müstəqil şəkildə həyata keçirib. Boru kəmərinin layihələndirilməsi və tikintisi 1877-ci ildə başlanmışdır.[4] Nobel qardaşları böyük çətinliklə torpaq ayrılmasına nail olmuşdular, neft kəmərinin tikintisi üçün borular, nasoslar və digər materiallar ABŞ və İngiltərədən sifariş edilmişdir. Elə həmin il Lüdviq Nobel ABŞ-dən Rusiyaya qayıdan mühəndis Aleksandr Barini əməkdaşlığa dəvət etmişdir. Onu ABŞ-yə tədarük üçün göndərir, ABŞ neft yataqlarının strukturu haqqında məlumat toplayır və ixtisaslı kadrları işə götürmüşdür.[5]
Neft kəməri 1878-ci ilin payızında tikilmişdir. İlin sonuna kimi onun boyu 841.150 pud (təxminən 13.779 ton) neft vurulmuş, 1879-cu ildə isə 5.585.324 pud (91.487 ton) neftin daşınması maya dəyəri 9 dəfəyə qədər azalmış və bir ildə tikinti öz xərclərini tamamilə qarşılamışdır.[6] Neft kəmərinin tikintisi nəticəsində minlərlə çəllək daşıyıcısı işini itirdi və bu, Bakı neft mədənlərində atlı maşın sahiblərinin müqavimətinə, təxribatına və yandırılmasına səbəb olmuşdur. Neft kəmərini qorumaq üçün çoxlu qarovullar tikilmişdir .[7]
Gələcək müqavilələr əldə etmək üçün yaranan perspektivləri qiymətləndirən Bari gənc mühəndis V. G.-ni xatırlayır. Şuxov və onu Bakıda birgə işləməyə dəvət edir. Şuxov dəmir yolunda xidmətini tərk etdi və ora yalnız 1878-ci ilin payızında, ilk rus boru kəmərinin işə düşməsi vaxtı gəlmişdir.[8]
 |
 |
LOVE.AZ |  |
 |
|
