. Love.az

Nquqi Va Thionqo - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Nquqi Va Thionqo

Nquqi Va Thionqo (kikuyu dilində: Ngũgĩ wa Thiong'o, tələffüz: [ŋgoɣe wa ðiɔŋɔ]; 5 yanvar 1938[1][2][…], Kamiritu[d], Britaniya Keniyası[d][4] – 28 may 2025[3], Byuford[d]) — keniyalı yazıçı, şair və ictimai xadim. Nquqi ədəbiyyatını çox vaxt postkolonial təcrübələr, mədəniyyətin qorunması və dil məsələləri ilə əlaqələndirir. Onun əsərləri, kolonializm və onun təsirlərinin Afrika cəmiyyətinə necə zərər verdiyini,[5]eyni zamanda dil və identifikasiyanın rolunu dərindən araşdırır. Ən çox tanınan əsərlərindən biri olan Weep Not, Child (1964) və A Grain of Wheat (1967) ilə beynəlxalq şöhrət qazandı. Bu əsərlərdə o, Koloniya dövrünün şiddətini, xalqın mübarizəsini və millətçiliyi təsvir edir.[6]

Nquqi Va Thionqo
kikuyu dilində: Ngũgĩ wa Thiong'o
Doğum tarixi 5 yanvar 1938(1938-01-05)[1][2][…]
Doğum yeri
  • Kamiritu[d], Britaniya Keniyası[d], Britaniya imperiyası[4]
Vəfat tarixi 28 may 2025(2025-05-28)[3] (87 yaşında)
Vəfat yeri
  • Byuford[d]
Uşaqları 9 (Mũkoma wa Ngũgĩ, Wanjiku wa Ngũgĩ daxil olmaqla)
Təhsili
  • Lids Universiteti
Fəaliyyəti dramaturq, romançı, esseist, universitet müəllimi[d], filosof, yazıçı
Əsərlərinin dili ingilis dili, kikuyu[d]
Üzvlüyü
  • Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nquqi Va Thionqonun əsərləri, həmçinin dil məsələlərinə xüsusi diqqət yetirir. Onun fikrincə, Afrikalıların öz dilində yazması, onların öz mədəniyyətlərini və kimliklərini bərpa etmələri üçün vacibdir.[7]O, özünün yazdığı əsərlərdə ingilis dilindən deyil, ana dili olan Kikuyu dilindən istifadə etməyə qərar verdi. Bu qərar, onun mədəni müstəqillik və dilin kolonializmin təsirindən azad olmasına[8]olan inancını əks etdirir. Nquqinin Decolonising the Mind (1986) adlı əsəri, dil imperializminə qarşı mübarizə üçün bir çağırış olaraq, Afrika cəmiyyətlərinin öz dillərini yaşatmalarını və təbliğ etmələrini təşviq edir.[9]

Nquqi Va Thionqonun fəaliyyətləri yalnız ədəbiyyatla məhdudlaşmır.[10][11][12]O, həm də Keniyada insan haqları və azadlıq uğrunda mübarizə aparmış, xüsusilə hakimiyyətin repressiv siyasətlərinə qarşı çıxmışdır.[13]1977-ci ildə Petals of Blood adlı əsəri səbəbindən Keniyada həbs edilən və bir müddət sürgün həyatı yaşayan Nquqi, öz yazılarına və siyasi fəallığına görə bir çox mükafata layiq görülüb. O, həmçinin dünya miqyasında ən nüfuzlu intellektual figurlardan biri sayılır və Afrika ədəbiyyatının inkişafına böyük töhfələr vermişdir.[14]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 Ngugi wa Thiong'o // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. ↑ 1 2 Ngũgĩ wa Thiong'o // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
  3. ↑ 1 2 Le Kényan Ngugi wa Thiong’o, figure majeure de la littérature africaine, est mort. Le Monde.
  4. ↑ 1 2 Freebase Data Dumps. Google.
  5. ↑ "Ngũgĩ wa Thiong'o: A Profile of a Literary and Social Activist". ngugiwathiongo.com. 29 March 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 March 2009.
  6. ↑ Kilolo, Moses. The single most translated short story in the history of African writing: Ngũgĩ wa Thiong'o and the Jalada writers' collective // The Routledge Handbook of Translation and Activism (ingilis). Routledge. 2 June 2020. doi:10.4324/9781315149660-21. ISBN 978-1-315-14966-0. 22 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 September 2021.
  7. ↑ "Jalada Translation Issue 01: Ngũgĩ wa Thiong'o". Jalada. 22 March 2016. 27 April 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2025.
  8. ↑ Ngũgĩ wa Thiong'o, Decolonising the Mind: The Politics of Language in African Literature, 1994, pp. 57–59.
  9. ↑ "Committee for the Release of Political Prisoners in Kenya Collection: 1975-1998". George Padmore Institute. 4 May 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 May 2024.
  10. ↑ Evan Mwangi, "Despite the Criticism, Ngugi is 'Still Best WriterŞablon:'" Arxiv surəti 18 oktyabr 2012 tarixindən Wayback Machine saytında. AllAfrica, 8 November 2010.
  11. ↑ Page, Benedicte, "Kenyan author sweeps in as late favourite in Nobel prize for literature" Arxiv surəti 23 sentyabr 2017 tarixindən Wayback Machine saytında, The Guardian, 5 October 2010.
  12. ↑ Provost, Claire, "Ngugi wa Thiong'o: a major storyteller with a resonant development message" Arxiv surəti 23 sentyabr 2017 tarixindən Wayback Machine saytında, The Guardian, 6 October 2010.
  13. ↑ "A Family Affair at Calabash: Lit Fest hosts First Family of Kenyan Letters". Jamaica Observer. 18 May 2014. 17 April 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 April 2021.
  14. ↑ "MUKOMA WA NGUGI". MUKOMA WA NGUGI. 2025-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-13.

Ədəbiyyat

redaktə
  • Toh, Zorobi Philippe. "Linguistic Mystifications in Discourse: Case of Proverbs in Ngugi wa Thiong'o's Matigari". Imaginaire et représentations socioculturelles dans les proverbes africains, edited by Lèfara Silué and Paul Samsia, Paris: L'Harmattan, 2020, pp. 63–71.
  • Wise, Christopher. 1997. "Resurrecting the Devil: Notes on Ngũgĩ's Theory of the Oral-Aural African Novel." Research in African Literatures 28.1:134–140.

Xarici keçidlər

redaktə
  • Leonard Lopate, "Writing in Exile", 12 September 2006. Interview with Ngũgĩ wa Thiongo on The Leonard Lopate Show , WNYC , New York public radio, following publication of Wizard of the Crow.
  • Ngũgĩ wa Thiong'o – An Overview
  • Ngugi wa Thiong'o biography and booklist
  • The Language of Scholarship in Africa, 2012 lecture by Ngũgĩ wa Thiong'o, published in Leeds African Studies Bulletin 74 (December 2012), pp. 42–47.
  • James Currey, "Publishing Ngũgĩ", Leeds African Studies Bulletin 68 (May 2006), pp. 26–54.
  • Carey Baraka, "Ngũgĩ wa Thiong'o: three days with a giant of African literature", The Guardian, 13 June 2023.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Nquqi_Va_Thionqo&oldid=8158757"
LOVE.AZ