. Love.az

Qruner Sefeqsacani - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Qruner Sefeqsacani

Qrüner şəfəqsaçanı (lat. Anthocharis gruneri) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin həşəratlar sinfinin pulcuqluqanadlılar dəstəsinin ağ kəpənəklər fəsiləsinin şəfəqsaçan cinsinə aid heyvan növü.

Qrüner şəfəqsaçanı
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Ranqsız:
Amorphea
Ranqsız:
Obazoa
Ranqsız:
Opisthokonta
Ranqsız:
Holozoa
Ranqsız:
Filozoa
Aləm:
Heyvanlar
Yarımaləm:
Eumetazoylar
Klad:
ParaHoxozoa
Klad:
İkitərəflisimmetriyalılar
Klad:
Nephrozoa
Ranqsız:
İlkağızlılar
Tipüstü:
Tüləyənlər
Ranqsız:
Panarthropoda
Ranqsız:
Tactopoda
Tip:
Buğumayaqlılar
Klad:
Pancrustacea
Yarımtip:
Altıayaqlılar
Sinif:
Həşəratlar
Ranqsız:
Dicondylia
Yarımsinif:
Qanadlılar
Budaq:
Metapterygota
İnfrasinif:
Yeniqanadlılar
Ranqsız:
Eumetabola
Ranqsız:
Tam çevrilmə ilə inkişaf edən həşəratlar
Dəstəüstü:
Panorpida
Ranqsız:
Amphiesmenoptera
Dəstə:
Pulcuqluqanadlılar
Yarımdəstə:
Xortumcuqlular
Klad:
Coelolepida
Klad:
Myoglossata
Klad:
Neolepidoptera
İnfradəstə:
Heteroneura
Klad:
Eulepidoptera
Klad:
Ditrysia
Klad:
Apoditrysia
Klad:
Obtectomera
Fəsiləüstü:
Papilionoidea
Fəsilə:
Ağ kəpənəklər
Yarımfəsilə:
Pierinae
Triba:
Anthocharini
Cins:
Şəfəqsaçan
Növ:
Şəfəqsaçan
Beynəlxalq elmi adı
  • Anthocharis gruneri Herr.-Schaeff., 1851
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
NCBI  2828940
EOL  173070

Mündəricat

  • 1 Təsviri
  • 2 Yayılması
  • 3 Həyat tərzi
  • 4 Sayı
  • 5 Məhdudlaşdırıcı amillər
  • 6 Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
  • 7 Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
  • 8 İstinadlar
  • 9 Həmçinin bax

Təsviri

redaktə

Qanadları açılmış halda 25-30 mm-dir. Limonu-sarı rəngdə olub dişi fərdlərin ön qanadlarının zirvəsində qırmızı, erkəklərdə isə qara ləkə vardır.[1]

Yayılması

redaktə

Yunanıstan, Türkiyə, Kiçik Asiya, Cənubi Qafqazda yayılmışdır. Azərbaycanda Kiçik Qafqazın dağ ətəklərində və dağlarında, kserofil yamaclarında rast gəlinir (Laçın rayonu, Naxçıvan MR və Talış (Zuvand))

Həyat tərzi

redaktə

Yaxşı inkişaf etmiş dağlıq kserofil bitkilər (gəvən və akantolimon) bitən yamaclar. Kəpənəklər mayda uçur, dişi fərdlər adətən otlar içərisində gizlənir və az hallarda uçur. Mayın axırında bitkinin yarpaqları ilə qidalanır. Puplaşma iyulun əvvəllərində müxtəlif sığınacaqlarda baş verir, pupları qışlayır və ildə bir nəsil verir. Yumurtalarını kələmkimilər fəsiləsindən olan Turritis glabra bitkisinin üzərinə qoyur. Tırtıllar iyun ayına qədər həmin bitkidə gizlənir. Kəpənəklər quşlar, yırtıcı milçəklər, cırcıramalar və hörümçəklər tərəfindən məhv edilir. Tırtılları üzərində müxtəlif minicilər, xalsid və taxin milçəkləri parazitlik edir.[2]

Sayı

redaktə

Kəpənəklərin miqdarı illər üzrə dəyişilir və bəzən çox az miqdarda olur. Talışda R.M.Əffəndi tərəfindən 3 fərd, 1982-ci ildə P.İ.Bedı tərəfindən 2 fərd, 2011-ci ildə V.V. Tixonov tərəfindən 2 fərd qeydə alınmışdır.[3]

Məhdudlaşdırıcı amillər

redaktə

Laçın rayonu işğal altında olduğundan kəpənəyin buradakı yaşayış yerlərinin indiki vəziyyəti barədə məlumat əldə etmək mümkün deyil. Başqa ərazilərdəki yaşayiş yerlərinin mal-qara otlaqlarına çevrilməsi və tapdaq altında qalması bu kəpənəyin arealının məhdudlaşmasına səbəb olur.

Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər

redaktə

Azərbaycanın Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir.

Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər

redaktə

Kəpənəyin yayıldığı ərazilərdə qorunan sahələr təşkil etməli, onun sayı və populyasiyanın vəziyyəti barədə məlumat əldə etmək üşün hər il monitorinqlər keçirilməlidir.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Azərbaycan Qırmızı Kitabı. 1989 İl.
  2. ↑ Azərbaycan Qırmızı Kitabı. II cild. Bakı: 2013.
  3. ↑ Рябов М.А. Чешуекрылые Кавказа. Животный мир СССР. т. V, М.- Л.: изд-во АН СССР, 1958, с. 351-475.

Həmçinin bax

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Qrüner_şəfəqsaçanı&oldid=7111736"
LOVE.AZ