Şartr kafedralı (fr. Cathédrale Notre-Dame de Chartres) — Fransanın Şartr (ing. Chartres) şəhərində yerləşən və qotik memarlığın nümunələrindən biri hesab olunan kilsə.[3] XII və XIII əsrlərdə tikilmiş bu kafedral, həm memarlıq möcüzəsi, həm də dini abidə olaraq tanınır. UNESCO tərəfindən Dünya İrs Siyahısına daxil edilib.[4]
katolisizm | |
Şartr kafedralı | |
---|---|
Cathédrale Notre-Dame de Chartres | |
![]() | |
![]() | |
Həsr olunub | Məryəm |
Ölkə | |
Eni | 16,4 m |
Uzunluğu |
|
Hündürlüyü | 113 m |
cathedrale-chartres.org | |
![]() |
Kafedralın ilk versiyası təxminən IX əsrdə inşa edilmişdir,[5] lakin o, bir neçə dəfə yanğın nəticəsində dağıdılıb. Mövcud bina əsasən 1194-cü ildən 1220-ci ilə qədər tikilmişdir.[6] Əvvəlki kilsənin yanğından salamat qalan hissələri (kripta və qapılar) yeni tikintiyə daxil edilib.[7] Şartr Kafedralı qotik üslubun ən təmiz və klassik nümunələrindən biridir. Onun qüllələri, yüksək tağları və böyük vitraj pəncərələri həmin dövrün memarlıq bacarığını nümayiş etdirir.[8] Şartr Kafedralında qüllələr asimmetrikdir: biri erkən romanesk üslubda, digəri isə yüksək qotik üslubda inşa edilmişdir.[9]
Şartr Kafedralı unikal vitraj pəncərələri ilə məşhurdur.[10] 150-dən çox vitraj pəncərəsi ilə kafedral, orta əsrlərin dini sənətini və rəvayətlərini təsvir edir. Ən məşhur pəncərələrdən biri "Mavi Məryəm" (Notre-Dame de la Belle Verrière) adlanır və Məryəm Ananı təsvir edir. Kafedral Məryəm Ananın paltarından bir parçanın (sözsüz ki, simvolik olaraq müqəddəs əmanət) saxlandığı yer kimi məşhurdur. Bu relikviya 876-cı ildən bəri kilsədə mövcuddur və kilsəni əsas ziyarət mərkəzlərindən birinə çevirmişdir.[11]
Şartr Kafedralında tağlar və paylayıcı dayaqlar (ing. flying buttresses) mühəndislik baxımından yenilikçi idi.[12] Bu, binanın yüksəkliyini artırmağa imkan verərək interyerdə daha geniş məkan və daha çox işıq təmin etdi.[13]
Kafedralın döşəməsində yer alan məşhur labirint, orta əsrlərdə zəvvarlar üçün simvolik mənaya sahib idi. Bu labirint, zəvvarların mənəvi səyahətini simvollaşdırırdı.[14]
Şartr Kafedralı orta əsr Avropasında mühüm dini və mədəni mərkəz idi. Məryəm Anaya həsr olunmuş bu kafedral, zəvvarların ziyarətgahı kimi böyük əhəmiyyət daşıyırdı.[15] Kafedralın vitraj pəncərələri və memarlığı, orta əsrlərin sənət və texnologiyasını mükəmməl şəkildə əks etdirir.
İşıq, xristian dünyasında ilahi mövcudluğu təmsil edir. Kafedralın vitrajları vasitəsilə daxil olan işıq, dini təcrübəni daha təsirli edir.[16][17]
Kafedralın müxtəlif arxitektur elementlərində üçlük (üç tağ, üç qüllə pəncərələri) müqəddəs üçlüyü simvollaşdırır.[18][19]
Vikianbarda Şartr kafedralı ilə əlaqəli mediafayllar var. |