Əfqan mücahidləri (ərəb. مجاهد mujāhid, mujahiddin) — 1979–1992-ci illərdə ƏDR və Əfqanıstanda vətəndaş müharibəsi zamanı vahid üsyançı qüvvəyə çevrilmiş islam ideologiyasına əsaslanan qeyri-nizami silahlı dəstələrin üzvləri.
Əfqan mücahidləri | |
---|---|
ərəb. مجاهد | |
![]() | |
Növü | Hərbi birləşmə |
Yaranma tarixi | 1979–2001 |
Ölkə |
![]() |
Müharibələr |
Əfqanıstan müharibəsi (1979–1989) Əfqanıstan müharibəsi (2001–2021) Qarabağ müharibəsi[1] Tacikistan Vətəndaş Müharibəsi Birinci Çeçenistan müharibəsi Dağıstan əməliyyatı |
Döyüşlər | |
![]() |
1979-cu ildən bəri Sovet ordusunun mövcudluğuna və Babrək Karmal və Nəcibulla hökumətlərinə qarşı silahlı mübarizə aparmaq məqsədi ilə yerli əhalidən toplanmışdır. 1990-cı illərin ortalarında müharibə bitdikdən sonra əfqan mücahidlərinin bir hissəsi Taliban, digərləri isə Şimali Alyansın birləşmələrinə qoşuldu. "Mücahid" sözü — ərəb mənşəli ("Mücahid", cəm forması "Mücahiddun"), hərfi mənada "iman uğrunda döyüşçü"[2] deməkdir, eyni zamanda cihad və ya üsyan iştirakçısının adıdır. Sovet Ordusu və əfqan hökuməti onları düşmənlər (dəri دشمان — dušman, душмон, puştu دښمان — duxman,dušman) və qiyamçılar[3], əfqanlar isə sovet əsgərlərini şuravi (dəri شوروی — šuravî, шӯравӣ — "sovet") adlandırmışlar.
Düşmənlər yerli əhali ilə eyni ənənəvi əfqan geyimlərini (köynəklər, qara gödəkçələr, çalma və ya pakol) geyinirdilər.
Döyüş taktikası həyata keçirən mücahidlərin döyüş nəzarətinin əsas prinsipləri bunlar idi:
Silahlı qarşıdurma şərti olaraq üç mərhələyə ayrıldı: