. Love.az

Avstriya Dilleri - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Avstriya Dilleri

Avstriya dilləri — ölkədə rəsmi statusa malik olan və ya əhalinin müəyyən qrupları tərəfindən istifadə edilən dillər və dialektləri əhatə edir.[1] Avstriyada əsas ünsiyyət dili alman dilidir. Bu dil ölkənin rəsmi dili olmaqla yanaşı, həm də lingua franca (ümumi ünsiyyət vasitəsi) funksiyasını yerinə yetirir.

Avstriya dilləri
Ölkə
  •  Avstriya
Təsnifatı
languages of the Earth[vd]
Avstriya dilləri
Dil kodları
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mündəricat

  • 1 Rəsmi dili
  • 2 Dialektləri
  • 3 Azlıq dilləri
  • 4 Dil siyasəti
    • 4.1 Statistik məlumatları
  • 5 İstinadlar
  • 6 Xarici keçidlər

Rəsmi dili

redaktə

Avstriya Respublikasının Konstitusiyasına əsasən, alman dili dövlətin rəsmi dilidir.[2] Bütün rəsmi sənədlər, təhsil və dövlət idarəçiliyi bu dildə həyata keçirilir.

Dialektləri

redaktə

Avstriyada alman dilinin müxtəlif dialekt formaları geniş yayılıb. Əsasən iki böyük dialekt qrupu fərqləndirilir:

  • Avstriya-Bavariya dialekti — Ölkənin əksər bölgələrində, xüsusilə Vyana, Aşağı Avstriya, Yuxarı Avstriya, Zalsburq, Ştiriya, Karintiya və Burgenland əyalətlərində danışılır.[3]
  • Alemann dialekti — Avstriyanın qərbində yerləşən Vorarlberq əyalətində yayılıb. Bu dialekt İsveçrə alman dili və Almaniyanın cənub-qərbində danışılan şvabis dialekti ilə yaxınlıq təşkil edir.[4]

Azlıq dilləri

redaktə
 
Sloven dilində əhalinin 5%-dən çoxunun (açıq-mavi) və 30%-dən çoxunun (tünd-mavi) danışdığı Karintiyada ərazilər.

Avstriyada bir sıra azlıq dilləri də rəsmi olaraq tanınır və qorunur.[5] Bu dillər aşağıdakılardır:

  • Macar dili – əsasən Burgenland əyalətində yaşayan macar azlığı tərəfindən istifadə olunur.[6]
  • Slovencə – Karintiya və Ştiriya bölgələrindəki sloven azlığı tərəfindən danışılır.
  • Xorvat dili (Burgenland xorvatcası) – Burgenland bölgəsində geniş yayılıb.
  • Çex və slovak dilləri – Vyanada yaşayan çex və slovak azlıqları tərəfindən istifadə olunur.
  • Romani dili – ölkədə yaşayan rom (çingənə) icması tərəfindən danışılır.[7]
  • Türk dili – rəsmi azlıq dili olmasa da, miqrant icması arasında geniş yayılmışdır.

Dil siyasəti

redaktə

Avstriya dövləti azlıq dillərinin qorunması və inkişaf etdirilməsi üçün müxtəlif hüquqi və praktiki tədbirlər görür. Avstriya Avropa Şurasının Regional və Azlıq Dilləri üzrə Xartiyasını ratifikasiya etmiş və bu çərçivədə bəzi azlıq dillərinə hüquqi status vermişdir.[8][9]

Statistik məlumatları

redaktə
Dil/Dialekt Danışanların sayı (təxmini) Əsas bölgələr Status
Alman dili (standart) ~8.5 milyon Ümumrespublika Rəsmi dil
Avstriya-Bavariya dialekti ~6 milyon Vyana, Aşağı Avstriya və s. Regional dialekt
Alemann dialekti ~300 min Vorarlberq Regional dialekt
Macar dili ~30 min Burgenland Tanınmış azlıq dili
Slovencə ~15 min Karintiya, Ştiriya Tanınmış azlıq dili
Burgenland xorvatcası ~25 min Burgenland Tanınmış azlıq dili
Romani dili ~10 min Vyana və digər şəhərlər Tanınmış azlıq dili
Türk dili ~350 min Vyana, Qraz və s. Rəsmi azlıq dili deyil
Çex/Slovak dilləri ~10 min Vyana Tanınmış azlıq dilləri

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Languages, culture and religion". www.migration.gv.at. İstifadə tarixi: 2023-12-25.
  2. ↑ "Bundes-Verfassungsgesetz Art. 8 (Austrian Constitution)" (alman). 2023-11-23.
  3. ↑ "Austria Destination Guide". Diversity Abroad (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-12-25.
  4. ↑ "Swiss German (Schwytzerdütsch) language, alphabets and pronunciation". www.omniglot.com. İstifadə tarixi: 2023-12-25.
  5. ↑ "Austria | Ethnologue Free". Ethnologue (Free All) (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-12-25.
  6. ↑ "German, Swiss | Ethnologue Free". Ethnologue (Free All) (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-12-25.
  7. ↑ "Romanian | Ethnologue Free".
  8. ↑ "Bavarian language, alphabet and pronunciation". www.omniglot.com. İstifadə tarixi: 2023-12-25.
  9. ↑ "Bavarian | Ethnologue Free". Ethnologue (Free All) (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-12-25.

Xarici keçidlər

redaktə
  • Official Language
  Vikianbarda Avstriya dilləri ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Avstriya_dilləri&oldid=8126502"
LOVE.AZ