Berklik - Wikipedia - Love.az

Bərkliyi ölçmək üçün bir neçə üsul mövcuddur:

• Brinel üsulu zamanı metallik kürə səthə sıxılır və müəyyən vaxtdan sonra səthdə alınan izin diametri ölçülür. Bərklik bu halda kürəyə qoyulmuş qüvvə ilə alınan izin sahəsi arasındakı asılılıq kimi hesablanır. Bərkliyin vahidi kqc/mm2-dır. Bu üsulla tapılan bərklik HB ilə işarə edilir. Burada H - hardness (ingiliscə bərklik), B - şkalanın adıdır.
• Rokvel üsulu ilə ölçmədə səthə metallik kürə və ya konus batırılır. Bu üsulla təyin olunan bərklik ölçüsüzdür və HR, HRB, HRC, HRA ilə işarələnir. Bərklik HR = 100 − kd ilə hesablanır. Burada d yük göütürlüdükdən sonra ucluğun materiala daxil olma dərinlyidir, k isə əmsaldır. Beləliklə sonsuz bərk səthdə HR 100 olur, yumşaq materiallarda isə bərklik hətta mənfi qiymət ala bilər.
• Vikkers üsulu ilə ölçmədə bərklik sətə dördkünclü almaz piramidanı batırmaqla təyin edilir. Bərklik piramidaya qoyulan yük və izin sahəsi (burada sətdə yaranan izin sahəsi yox, piramidanın metalın içərisinə daxil olan hissəsinin sahəsi götürülür) arasındakı nisbət ilə təyin edilir. Ölçmə vahidi kqc/mm²-dir. Bu üsulla alınan bərklik HV ilə işarə edilir.
• Şor üsulu ilə bərklik yaydan asılmış kürəni səthdən itələməsi və ya iti uclu almaz iynənin materialın səthinə batma dərinliyi ilə müəyyən edilir. Bu üsulla alınan bərklik HSD ilə işarələnir.
• Kuznetsov-Qerber-Rebinder üsulu zamanı yaydan asılmış materialın rəqslərinin sönməsi zamanı əsas götürülür.
• Moos üsulunda araşdırılan səthin əvvəlcədən standartlaşdırılmış on mineral ilə cızılması və eyni zamanda bu on materialın hansılarının araşdırılan material tərəfindən cızılması təyin olunur.