. Love.az

Nyu York Seherinin Xronologiyasi - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Nyu York Seherinin Xronologiyasi

Bu məqalə ABŞ-nin Nyu-York ştatındakı Nyu-York şəhərinin tarixi xronologiyasıdır.

Mündəricat

  • 1 1700-cü ilə qədər
  • 2 1700-cü illər
  • 3 1800-cü illər
    • 3.1 1800 – 1840-cı illər
    • 3.2 1850 – 1890-cı illər
      • 3.2.1 1850–1860-cı illər
      • 3.2.2 1870-ci illər
      • 3.2.3 1880-ci illər
      • 3.2.4 1890-cı illər
  • 4 1900-cü illər
    • 4.1 1900 – 1940-cı illər
      • 4.1.1 1900-cü illər
      • 4.1.2 1910-cu illər
      • 4.1.3 1920-ci illər
      • 4.1.4 1930-cu illər
      • 4.1.5 1940-cı illər
    • 4.2 1950 – 1970-ci illər
      • 4.2.1 1950-ci illər
      • 4.2.2 1960-cı illər
      • 4.2.3 1970-ci illər
    • 4.3 1980 – 1990-cı illər
  • 5 Müasir dövr
    • 5.1 2000-ci illər
    • 5.2 2010-cu illər
    • 5.3 2020-ci illər
  • 6 İllərə görə cinayətlər
  • 7 İstinadlar

1700-cü ilə qədər

redaktə
  • 1614 – Niderlandlar Manhetten adasında yerləşdilər.
  • 1623 – Niderlandlar qala tikdi.
  • 1624 – Vest-Hind şirkəti tərəfindən Yeni Amsterdam quruldu.
  • 1650 – Əhalinin sayı təxminən 1000 oldu.
  • 1656 – Şəhərin küçələri düzəldildi.
  • 1664 – 24 sentyabr – Yeni Amsterdamın adı Nyu-York olaraq dəyişdi.
  • 1665
    • 12 iyun: Tomas Uillett şəhərin ilk meri oldu.
    • Bruklində ilk cinayət baş tutdu.[1]
  • 1666 – Tomas Delavall şəhərin ikinci meri oldu.
  • 1668 – Şəhərdə ilk sarı qızdırma xəstəliyi yayıldı.
  • 1673 – Niderlandlar şəhəri yenidən tutdular və adını "Yeni Oranc" olaraq dəyişdirdilər.
  • 1697 — İlk Triniti kilsəsi tikildi.

1700-cü illər

redaktə
  • 1702 – Sarı qızdırma xəstəliyindən 500-dən çox insan həlak oldu.[2]
  • 1711 – Uoll Strit və İst-Riverdə rəsmi qul bazarı quruldu.
  • 1712 – aprel: Nyu-York qul üsyanı
  • 1723 – Əhali: 7,248.
  • 1733 – New York Weekly Journal nəşr edildi.
  • 1756 – Əhali: 13,046.
  • 1767 – Con küçə teatrı açıldı.
  • 1771 – Nyu-York xəstəxanası tikildi.
  • 1774 – Əhali: 22,861.
  • 1780 – Qaradərililərin sayı 10 minə çatdı.
  • 1789
    • mart: 1-ci ABŞ konqresi başladı.
    • 30 aprel: Corc Vaşinqtonun and içmə mərasimi keçirildi.
  • 1790 – Əhali: 33,131. Nyu-York Filadelfiyanı keçərək ABŞ-nin ən böyük şəhəri oldu.
  • 1795 – Sarı qızdırma xəstəliyi nəticəsində 19 iyul — 12 oktyabr aralığında təxmini 732 nəfər həlak oldu.

1800-cü illər

redaktə

1800 – 1840-cı illər

redaktə
  • 1800 – Əhali: 60,489.
  • 1801 – New York Evening Post qəzeti nəşr olundu.
  • 1802 – Amerika Gözəl İncəsənətlər Akademiyası quruldu.[3]
  • 1805 – Sarı qızdırma xəstəliyinə görə 50 minə yaxın insan şəhərdən qaçdı.
  • 1812 – Nyu-York bələdiyyə binası tikildi.
  • 1816 –Amerika İncil Cəmiyyəti quruldu.
  • 1819 – Sarı qızdırma xəstəliyi meydana gəldi.
  • 1822 – Şəhərdə irimiqyaslı sarı qızdırma xəstəliyi yayıldı.
  • 1848
    • dekabr: Vəba xəstəliyi yayılmağa başladı. 1849-cu ilin iyun ayına qədər 5071 şəhər əhalisi həlak oldu.[4]
    • Associated Press quruldu.

1850 – 1890-cı illər

redaktə

1850–1860-cı illər

redaktə
  • 1850 – Əhali: 550,394.
  • 1851 – New-York Daily Times qəzeti nəşr olundu.[5]
  • 1852 – American Geographical Society headquartered in city.[6]
  • 1853
    • New York Clipper nəşr olundu.
    • Steinway & Sons pianino istehsalçısı.
  • 1854
    • Vəba xəsətliyi 2509 insanı öldürdü.
    • Musiqi Akademiyası opera binası açıldı.
  • 1858
    • Sentral park açıldı.[7]
    • Saturday Press nəşrə başladı.
  • 1860
    • New York World qəzeti nəşr olundu.
    • Əhali: 813,669.
  • 1865 – The Nation nəşr olundu.

1870-ci illər

redaktə
  • 1870
    • Hunter məktəbi quruldu.
    • Lotos Club quruldu.
  • 1872
    • Şəhərin əhalisi tam olaraq 1 milyona çatdı.
    • Metropoliten İncəsənət Muzeyi açıldı.
  • 1876
    • 5 dekabr: Bruklin teatrındakı qəza nəticəsində 276 nəfər həlak oldu.[8]
  • 1877 – Təbii Tarix muzeyi binası açıldı.

1880-ci illər

redaktə
  • 1880 – Əhali: 1,206,599.
  • 1883
    • 24 may: Bruklin körpüsü açıldı.
    • Life jurnalı nəşrə başladı.

1890-cı illər

redaktə
  • 1890 – Əhali: 1,710,715.
  • 1892 – Vogue moda jurnalı nəşr olundu.[9]
  • 1899 – 8 noyabr: Bronks zooparkı açıldı.

1900-cü illər

redaktə

1900 – 1940-cı illər

redaktə

1900-cü illər

redaktə
  • 1900 – Əhali: 3,437,202.[10]
  • 1901 – Rokfeller Universiteti quruldu.
  • 1902
    • 8 yanvar: Park-Avenyu tunelində qatar qəzası nəticəsində 17 nəfər öldü, 38 nəfər yaralandı.[11]
    • Flatiron Building tikildi.
  • 1904
    • 15 iyun: Steambot yanaraq batdı. Nəticədə 1000-dən çox sərnişin həlak oldu.
    • Nyu-York metropoliteni fəaliyyətə başladı.
  • 1909
    • New York Amsterdam News nəşrə başladı.
    • Beynəlxalq Qadınlar Günü keçirildi.[12]

1910-cu illər

redaktə
  • 1910 – Pensilvaniya stansiyası tikildi.
  • 1913
    • Beynəlxalq Müasir İncəsənət Sərgisi keçirildi.
    • Vulvort Buldinq tikildi.
  • 1915
    • yanvar: Birinci Dünya müharibəsinə cavab olaraq Anti-Militarizm Komitəsi təşkil edildi.
    • 25 yanvar: İlk transkontinental telefon zəngi baş tutdu (San-Fransisko – Nyu-York).
  • 1917 – 30 avqust: Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsində təlimə getməzdən əvvəl 27-ci Piyada Diviziyası Nyu-York şəhərində 5-ci prospekt boyunca keçirilən böyük yolasalma paradında iştirak etdi.
  • 1918 – "İspan qripi" pandemiyası ölkədə və dünyada sürətlə yayılmağa başlayır. Oktyabr ayının bir günündə şəhərdə 851 nəfər öldü.
  • 1919
    • fevral: Şəhərdə ispan qripindən 30 min insan öldü.
    • 10 sentyabr: ABŞ Ordusunun 1-ci Dviziyası müharibədən geri qayıtdı.
    • Daily News nəşrə başladı.

1920-ci illər

redaktə
  • 1920 – Əhali: 5,620,048.
  • 1925 – The New Yorker jurnalı nəşrə başladı.
  • 1926 – NBC fəaliyyətə başladı.
  • 1928 – 24 avqust: Tayms-skverin altındakı metro qəzası nəticəsində 18 nəfər öldü, 100 nəfər yaralandı.
  • 1929
    • oktyabr: Uoll-Strit birja çöküşü.
    • noyabr: Müasir İncəsənət Muzeyi açıldı.
    • Böyük böhran.

1930-cu illər

redaktə
  • 1930
    • Kraysler binası tikildi.
    • Karlil oteli fəaliyyətə başladı.
  • 1931
    • dekabr: Bank of United States bağlandı.
    • Empayr Steyt Bilqinq tikildi.
  • 1933 – Komkast Bildinq tikildi.
  • 1934
    • Amerika Balet Məktəbi quruldu.
  • 1936
    • 11 iyul: Robert Kennedi körpüsü açıldı.
    • Şəhərin mərkəzində Ford fondunun baş ofisi tikildi.
  • 1937
    • 11 avqust: Nyu-Braytondakı güclü yağış nəticəsində bina çökdü. Nəticədə 19 nəfər həlak oldu.
    • Linkoln tuneli açıldı.
    • New York Journal-American qəzeti nəşr olundu.
  • 1939
    • aprel: Nyu-York Ümumdünya Sərgisi baş tutdu.
    • Rokfeller mərkəzi tikildi.

1940-cı illər

redaktə
  • 1940 – Əhali: 7,454,995.
  • 1941 – Şəhərdəki ilk iki televiziya kanalı ilk dəfə yayıma başladı (WNBT (indiki WNBC) və WCBW (indiki WCBS-TV).
  • 1943 – Nyu-York dəb həftəsi başladı.
  • 1945 – 28 iyul: B-25 Mitchell təyyarəsi səhvən Empayr Steyt Bildinqin 79-cu mərtəbəsinə düşərək 13 nəfəri öldürdü.
  • 1946
    • 12 yanvar: Nyu-York zəfər paradı.
    • 20 may: ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə aid C-45 Beechcraft təyyarəsi Uol Strit 40 binasının 58-ci mərtəbəsinə düşərək 5 nəfəri öldürdü.[13]

1950 – 1970-ci illər

redaktə

1950-ci illər

redaktə
  • 1950
    • Port Autoriti avtobus dayanacağı açıldı.
    • 22 noyabr: Keu Qardns qatar qəzasında 78 nəfər öldü, 363 nəfər yaralandı.
  • 1955 – The Village Voice qəzeti nəşrə başladı.
  • 1956
    • Sbarro opens the first store Bensonhurst, Brooklyn.
  • 1957 – 1 fevral: Northeast Airlines-in 823 nömrəli uçuşunda təyyarə Rikers adasına düşdü. Nəticədə 101 sərnişindən 20-si öldü.
  • 1959
    • 3 fevral: American Airlines-in 320 nömrəli uçuşunda təyyarə enişə yaxınlaşanda İst-Riverə düşdü. Nəticədə 73 sərnişindən 65-i öldü.
    • 21 oktyabr: Quqqenhaym muzeyi açıldı.

1960-cı illər

redaktə
  • 1960 – Əhali: 7,781,984.
  • 1962
    • 1 mart: American Airlines-ə aid təyyarə qəzası nəticəsində 95 sərnişinin hamısı həlak oldu.
    • 30 noyabr: Eastern Airlines-ə aid təyyarə qəzası nəticəsində 51 sərnişindən 25-i öldü.
  • 1965
    • 8 fevral: Eastern Airlines-ə aid təyyarə qəzası nəticəsində 84 sərnişinin hamısı həlak oldu.
    • 21 fevral: Malkolm X İslam millətinin üç nümayəndəsi tərəfindən öldürüldü .[14]
  • 1968 – New York jurnalı nəşrə başladı.
  • 1969 – Interview jurnalı nəşrə başladı.

1970-ci illər

redaktə
  • 1970
    • İlk Nyu-York marafonu — hazırda dünyanın ən böyüyüdür.
    • LGBT Qürur paradı başladı.
  • 1978 – 28 iyul: Bir qadın Empayr Steyt Bildinqin ən yuxarısında uşağını dünyaya gətirdi.

1980 – 1990-cı illər

redaktə
  • 1981 – 3 iyul: "Homoseksuallarda rast gəlinən nadir xərçəng" (QİÇS) haqqında ilk məqalə The New York Times qəzetində dərc olundu.[15]
  • 1984
    • Paper jurnalı nəşrə başladı.
    • Fantastika şousu Cosby Show yayımlanmağa başladı.
  • 1988
    • Brukfayld binasının tikintisi başa çatdı.
    • Şəhərdə Human Rights Watch-un baş ofisi açıldı.
  • 1990
    • 1 yanvar: David Dinkins şəhərin ilk afroamerikalı meri oldu.
    • Şəhərdə 2 245 cinayət qeydə alındı. Bu say rekord idi.
    • Əhali: 7,322,564.[16]
  • 1996
    • The Daily Show (televiziya proqramı) yayımlanmağa başladı.
    • Göydələn muzeyi açıldı.

Müasir dövr

redaktə

2000-ci illər

redaktə
  • 2000 – Əhali: 8,008,288. 1,2 milyondan çox xarici vətəndaş şəhər gəldi.[17]
  • 2001
    • 11 sentyabr: Terror aktları.
    • 12 noyabr: American Airlines-ə aid təyyarə qalxışdan qısa müddət sonra yerə düşdü. Nəticədə 260 sərnişin və ərazidəki 5 nəfər həlak oldu.[18]
  • 2007 – Nyu-York Tayms Bildinqin tikintisi başa çatdı.
  • 2008 – mart: Tayms-skver bombalandı.

2010-cu illər

redaktə
  • 2010
    • may: Tayms-skveri bombalamaq cəhdi.
    • Humans of New York nəşrə başladı.
    • Əhali: 8,175,133.
  • 2013
    • 21 may: Nyu-York FK quruldu.
    • 13 noyabr: 4 Dünya Ticarət Mərkəzi açıldı.
    • Şəhərdə 21st Century Studios-un baş ofisi açıldı.
    • Əhali: 8,405,837.[19]
  • 2016
    • 17 sentyabr: Manhetten partlayışı. Bomba partlayışı nəticəsində 29 nəfər yaralandı.[20][21] Şübhəli şəxs Əhməd Xan Rəhami iki gün sonra tutuldu.[22]
    • 9 noyabr: Prezident seçkilərinin ardınca Trampa qarşı protestolar başladı.
    • December 31: main location of Carnegie Deli closes.
  • 2017
    • 21 yanvar: ABŞ prezidenti Trampa qarşı qadınların protestosu baş tutdu.[23]
    • Şəhərdə sadəcə 290 cinayət qeydə alındı. Bu statistika 1928-ci ildən bəri ən aşağı idi.
  • 2018 – 11 iyun: 3 Dünya Ticarət Mərkəzi açıldı.
  • 2019 – Nyu-Yorka rekord sayda 66,6 milyon turist gəldi və bu sənayeyə 80,3 milyard dollar iqtisadi təsir göstərdi.[24]

2020-ci illər

redaktə
  • 2020
    • 1 mart: 25 fevralda İrandan Manhettenə geri qayıdan 39 yaşlı tibb işçisi şəhərdə qeyd olunan ilk COVID-19 xəstəsi oldu.[25][26]
    • 15 mart: Bütün məktəblər ən az aprel ayının ortasına qədər bağlandı.[27]
    • 22 mart: Şəhər pandemiyaya görə karantin rejiminə keçdi.
    • Əhali: 8,804,190.
  • 2021
    • 11 dekabr: Nyu-York FK tarixindəki ilk MLS Kubokunu qazandı.[28]
  • 2022
    • 9 yanvar: Bronksda yerləşən binada baş verən yanğın nəticəsində 17 nəfər həlak oldu.
    • 21 yanvar: Harlemdə bir polis öldü, digəri yaralandı.

İllərə görə cinayətlər

redaktə
 
İllərə görə şəhərdəki cinayətlərin cədvəli
İl Cinayətlər
1928 404
1929 425
1930 494
1931 588
1932 579
1933 541
1934 458
1935 n/a
1936 510
1937–1959 n/a
1960 482
1961 483
1962 631
1963 548
1964 636
1965 634
1966 654
1967 746
1968 986
1969 1043
1970 1117
1971 1466
1972 1691
1973 1680
1974 1554
1975 1645
1976 1622
1977 1557
1978 1504
1979 1733
1980 1814
1981 1826
1982 1668
1983 1622
1984 1450
1985 1384
1986 1582
1987 1672
1988 1896
1989 1905
1990 2245
1991 2154
1992 1995
1993 1946
1994 1561
1995 1177
1996 983
1997 770
1998 633
1999 671
2000 673
2001 649
2002 587
2003 597
2004 570
2005 539
2006 596
2007 494
2008 522
2009 471
2010 534
2011 515
2012 414
2013 332
2014 333
2015 352
2016 335
2017 292
2018 289
2019 318
2020 462

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Evjen, John O. (John Oluf). "Scandinavian immigrants in New York, 1630-1674; with appendices on Scandinavians in Mexico and South America, 1532-1640, Scandinavians in Canada, 1619-1620, Some Scandinavians in New York in the eighteenth century, German immigrants in New York, 1630-1674". Minneapolis, Minn., K. C. Holter. 20 April 2018 – Internet Archive vasitəsilə.
  2. ↑ Duffy, John. Epidemics in Colonial America, Baton Rouge, 1971. səh. 142, 145
  3. ↑ "United States and Canada, 1800–1900 A.D.: Key Events". Heilbrunn Timeline of Art History. New York: Metropolitan Museum of Art. June 27, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 30, 2014.
  4. ↑ "Archived copy". 2012-07-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-06-06.
  5. ↑ "New York Times: A Chronology: 1851–2010". New York State Library. February 25, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 31, 2014.
  6. ↑ Appleton, 1898
  7. ↑ New York City Department of Parks & Recreation. "Timeline of NYC Parks History". City of New York. July 6, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 30, 2014.
  8. ↑ "Archived copy". October 15, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 15, 2012.
  9. ↑ Sterlacci, Francesca; Arbuckle, Joanne. Chronology // Historical Dictionary of the Fashion Industry. Scarecrow Press. 2008. ISBN 978-0-8108-6419-1. 2022-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-08.
  10. ↑ U.S. Census Bureau. "Mini-Historical Statistics: Population of the Largest 75 Cities: 1900 to 2000" (PDF). Statistical Abstract of the United States: 2003. 2015-09-24 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-03-08.
  11. ↑ The New York Times. "Another Tunnel Victim Dead", yanvar 13, 1902, səh. 5.
  12. ↑ Thomas Dublin, Kathryn Kish Sklar (redaktor). Chronology. Women and Social Movements in the United States. Alexander Street Press.
  13. ↑ "Airplane crashes into 40 Wall Street building..." RareNewspapers.com. 1946-05-21. 2022-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-04-29.
  14. ↑ "On This Day". The New York Times. 2020-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 noyabr 2014.
  15. ↑ [1] Arxivləşdirilib 2012-01-12 at the Wayback Machine istifadə tarixi: 4 fevral 2018
  16. ↑ "Population of the 100 Largest Cities and Other Urban Places in the United States: 1790 to 1990". US Census Bureau. 1998. 2018-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-08.
  17. ↑ New York City Department of City Planning. "2000 Census" (PDF). 2000. 12 iyul 2007 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 may 2007.
  18. ↑ "Archived copy". 2011-06-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-17.
  19. ↑ "The 15 Cities with the Largest Numeric Increase from July 1, 2012 to July 1, 2013" (PDF). US Census Bureau. 2014. September 24, 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: March 8, 2022. Vintage 2013 Population Estimates
  20. ↑ Simon, Mallory. "New York explosion leaves dozens injured". CNN. 17 sentyabr 2016. 2016-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2016.
  21. ↑ Mele, Christopher; Baker, Al; Barbaro, Michael. "Powerful Blast Injures at Least 29 in Manhattan; Second Device Found". The New York Times. 17 sentyabr 2016. 2016-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2016.
  22. ↑ "NY, NJ bombings: Suspect in custody after shootout with police, sources say". CNN. 19 sentyabr 2016. 2016-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 sentyabr 2016.
  23. ↑ Women lead unprecedented worldwide mass protests against Trump, Reuters, 22 yanvar 2017, 2017-01-24 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2022-03-08
  24. ↑ "The Tourism Industry in New York City". 2022-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-08.
  25. ↑ Goldstein, Joseph; McKinley, Jesse. "Coronavirus in N.Y.: Manhattan Woman Is First Confirmed Case in State". The New York Times. 1 mart 2020. səh. A24. ISSN 0362-4331. 2 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2020.
  26. ↑ "New York City, U.S. Epicenter, Braces For Peak". NPR. 24 mart 2020. 26 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 mart 2020.
  27. ↑ Shapiro, Eliza. "New York City Public Schools to Close to Slow Spread of Coronavirus". The New York Times (ingilis). 15 mart 2020. ISSN 0362-4331. 26 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 mart 2020.
  28. ↑ "New York City FC win MLS Cup 2021". 11 dekabr 2021. 2022-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-08.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Nyu-York_şəhərinin_xronologiyası&oldid=7905690"
LOVE.AZ