. Love.az

Plank Zamani - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Plank Zamani

Plank zamanı — Fizikada Plank zamanı ( t P {\displaystyle t_{P}} {\displaystyle t_{P}}) natural vahıdlər sistemində Plank vahidi kimi tanınan zaman vahididir. İşığın bir vakumda bir Plank uzunluğu məsafəni qət ediyi zamandır, təqribən 5 , 39 ⋅ 10 − 44 s {\displaystyle 5,39\cdot 10^{-44}s} {\displaystyle 5,39\cdot 10^{-44}s} [1] Bu vahid onu ilk dəfə istifadə edən alim- Maks Plankın şərəfinə Plank zamanı adlandırılmışdır.

Plank zamanı aşağıdakı düsturla hesablanır:[2]

t P ≡ ℏ G c 5 {\displaystyle t_{P}\equiv {\sqrt {\hbar G \over c^{5}}}} {\displaystyle t_{P}\equiv {\sqrt {\hbar G \over c^{5}}}}

Burada:

ℏ = h ⁡ / 2 ⁡ π {\displaystyle \hbar =\operatorname {h} /\operatorname {2} \pi } {\displaystyle \hbar =\operatorname {h} /\operatorname {2} \pi } Plank sabiti (bəzən bu ifadədə ħ əvəzinə h da istifadə edilir)[1]

G- Qravitasiya sabiti

c-işığın vakumdakı sürəti

S- zamanın BS-dəki vahidi saniyədir.

t P ≈ 5 , 39116 ( 13 ) ⋅ 10 − 44 s {\displaystyle t_{P}\approx 5,39116(13)\cdot 10^{-44}s} {\displaystyle t_{P}\approx 5,39116(13)\cdot 10^{-44}s}

Mötərizə içərisindəki iki rəqəm təxmini qiymətin standart xətasını ifadə edir.

Fiziki mənası

redaktə

Plank zamanı qravitasiya sabiti G-in, xüsusi relyativistik sabit-işıq sürətini c-in və kvant sabiti-Plank sabiti ħ-ın unikal kombinasıyasından ortaya çıxan sabit bir zaman vahididir. Çünkı Plank zamanı ölçü analizindən irəli gəlir.

1 Plank zamanı işıq sürəti ilə hərəkət edən bir fotonun bir Plank uzunluğundakı məsafəni qət etmə müddətidir. Nəzəri olaraq bu ölçülməsi mümkün olmayan ən kiçik zamandır.[3]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 a b "Big Bang models back to Planck time". Georgia State University. 19 June 2005. 25 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından Arxivləşdirilib 2019-05-07 at the Wayback Machine arşivlendi.
  2. ↑ CODATA Value: Planck Time Arxivləşdirilib 2017-07-01 at the Wayback Machine – The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty.
  3. ↑ "Planck Time" Arxivləşdirilib 2021-03-07 at the Wayback Machine. COSMOS - The SAO Encyclopedia of Astronomy. Swinburne University.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Plank_zamanı&oldid=6675743"
LOVE.AZ