. Love.az

Uzunluq Riyaziyyat - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Uzunluq Riyaziyyat
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Uzunluq (dəqiqləşdirmə).

Uzunluq riyaziyyatda parça, yol və əyrilərin xassələrini səciyyələndirir. Əyrinin uzunluğu həmçinin "qövs uzunluğu" da adlanır.

Mündəricat

  • 1 Parçanın uzunluğu
  • 2 Müstəvidə yolun uzunluğu
  • 3 Polyar koordinat sistemində yolun uzunluğu
  • 4 Həmçinin bax

Parçanın uzunluğu

redaktə

Əgər, uyğun olaraq ( a 1 , a 2 , a 3 ) {\displaystyle (a_{1},a_{2},a_{3})}   , ( b 1 , b 2 , b 3 ) {\displaystyle (b_{1},b_{2},b_{3})}   koordinatlarına malik A {\displaystyle A}   və B {\displaystyle B}   nöqtələri verilmiş R 3 {\displaystyle \mathbb {R} ^{3}}   fəzaya aiddrsə, onda bu koordinatlar arasındakı A B {\displaystyle AB}   parçasının uzunluğu Pifaqor teoreminə görə hesablanır:

| A B | = ( a 1 − b 1 ) 2 + ( a 2 − b 2 ) 2 + ( a 3 − b 3 ) 2 {\displaystyle |AB|={\sqrt {(a_{1}-b_{1})^{2}+(a_{2}-b_{2})^{2}+(a_{3}-b_{3})^{2}}}}  


Müstəvidə yolun uzunluğu

redaktə

Müstəvi üzərində və ya fəzada yol iki və ya üç koordinat funksiyası ilə verilir:

t ↦ ( x ( t ) , y ( t ) ) {\displaystyle t\mapsto (x(t),y(t))}   uyğun olaraq t ↦ ( x ( t ) , y ( t ) , z ( t ) ) {\displaystyle t\mapsto (x(t),y(t),z(t))}  , a ≤ t ≤ b {\displaystyle a\leq t\leq b}   şərti daxilində.

Hissə-hissə kəsilməyən yolun uzunluğu onun vektorunun inteqrallanması ilə əldə edilir:

L = ∫ a b x ˙ ( t ) 2 + y ˙ ( t ) 2 d t {\displaystyle L=\int _{a}^{b}{\sqrt {{\dot {x}}(t)^{2}+{\dot {y}}(t)^{2}}}\,\mathrm {d} t}   uyğun olaraq ∫ a b x ˙ ( t ) 2 + y ˙ ( t ) 2 + z ˙ ( t ) 2 d t . {\displaystyle \int _{a}^{b}{\sqrt {{\dot {x}}(t)^{2}+{\dot {y}}(t)^{2}+{\dot {z}}(t)^{2}}}\,\mathrm {d} t.}  


Polyar koordinat sistemində yolun uzunluğu

redaktə

Müstəvidə verilmiş yol polyar koordinat sistemnində r ( φ ) {\displaystyle r(\varphi )}   şəklind təyin olunmuşsa, onda

φ 0 ≤ φ ≤ φ 1 {\displaystyle \varphi _{0}\leq \varphi \leq \varphi _{1}}   üçün φ ↦ ( r ( φ ) cos ⁡ φ , r ( φ ) sin ⁡ φ ) {\displaystyle \varphi \mapsto (r(\varphi )\cos \varphi ,r(\varphi )\sin \varphi )}  

hasil qaydasından alınır

d x d φ = r ′ ( φ ) cos ⁡ φ − r ( φ ) sin ⁡ φ {\displaystyle {\frac {\mathrm {d} x}{\mathrm {d} \varphi }}=r^{\prime }(\varphi )\cos \varphi -r(\varphi )\sin \varphi }   və
d y d φ = r ′ ( φ ) sin ⁡ φ + r ( φ ) cos ⁡ φ {\displaystyle {\frac {\mathrm {d} y}{\mathrm {d} \varphi }}=r^{\prime }(\varphi )\sin \varphi +r(\varphi )\cos \varphi }  , bununla
( d x d φ ) 2 + ( d y d φ ) 2 = ( r ′ ( φ ) ) 2 + r 2 ( φ ) {\displaystyle \left({\frac {\mathrm {d} x}{\mathrm {d} \varphi }}\right)^{2}+\left({\frac {\mathrm {d} y}{\mathrm {d} \varphi }}\right)^{2}=\left(r^{\prime }(\varphi )\right)^{2}+r^{2}(\varphi )}  .

Buradan polyar koordinat siistemondə yolun uzunluğu belə tapılır:

L = ∫ φ 0 φ 1 ( r ′ ( φ ) ) 2 + r 2 ( φ ) d φ {\displaystyle L=\int _{\varphi _{0}}^{\varphi _{1}}{\sqrt {\left(r^{\prime }(\varphi )\right)^{2}+r^{2}(\varphi )}}\,\mathrm {d} \varphi }  .


Həmçinin bax

redaktə

Uzunluq (Fizika)

Uzunluq (Cəbr)

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Əyrinin_uzunluğu&oldid=7613453"
LOVE.AZ