Vikipediya Vikilayihe Danisan Vikipediya Sesyazma Qaydalari - Wikipedia - Love.az

Danışan Ensiklopediya layihəsi çərçivəsində məqalədə səsləndirmə prosesinin aparıldığını digər istifadəçilərə xəbərdar etmək, eləcə də səsləndirmə əməliyyatını icra edən audioqrafiya müəlliflərinin adlarını qeyd etmək üçün aşağıda təqdim olunan şablonu məqalənin müzakirə səhifəsinə köçürərək "yadda saxla" düyməsinə basın: {{Danışan Vikipediya məqalə səsləndirilir | ~~~ | ~~~~~ }}

Yadda saxlanılan şablon aşağıdakı kimi görünəcəkdir:

Bu məqalə Vikipediya:Danışan Vikipediya layihəsi çərçivəsində <İstifadəçi adı> tərəfindən səsləndirilir. Ətraflı məlumat üçün layihə səhifəsinə baxmağınız xahiş olunur. Bu etiket 00:21, 13 oktyabr 2008 (UTC) tarixində əlavə edilmişdir. Bu şablon 7 gündən çox redaktə edilməyən məqalələrdən silinə bilər. Əgər məqalənin səsləndirilməsi yarımçıq qalıbsa, səsləndirmə layihəsinə üzv olan şəxslərdən birisi ilə əlaqə qura bilərsiniz.

• İstifadə edilən fayl üslubu (formatı) Ogg Vorbis adlı səs formatına uyğun olmalıdır (nümunə.ogg). Keyfiyyətli səsyazma proqramınız üçün olması lazım olan başlıca əyarlar: 48kbit/s ilə 96 kbit/s arası olan ankordinq bit nisbəti (keyfiyyət əyarı 1 ilə 5 arası - Audacity proqramı üçün), 44.1 kHz nümunələmə nisbəti (sampling rate) və teksəsli kanal (monosəs). Əgər qeydiyyat etməyi arzuladığınız proqram Ogg fayllarına uyğun gəlmirsə, Ogg fayllarına konvertasiya etmək qabiliyyətində olan pulsuz internet proqramlardan yararlana bilərsiniz.

• Fayl adı səsləndirilməsi düşünülən məqalə adı ilə birə-bir olmalı və ogg fayl çıxıntısını özündə ehtiva etməlidir. Səsləndirdiyiniz faylı daha sonradan Commons proqramına yükləməyi düşünürsünüzsə, fayla həm də "az-" indikatorunu əlavə etməyi unutmayın.
• Əlaqələri də mətn kimi oxuyun.
• Normal danışma sürətindən təxminən 25% daha yavaş oxumanız lazımdır. Dəqiqədə orta hesabla 150–160 sözü keçməyəcək şəkildə səlis oxuma etməlisiniz (bu, qulaq asan auditoriyanın rahatlıqla sizi anlaya bilmələri üçün nəzərdə tutulmuşdur). Statistik araşdırmalara görə, normal nitqdə adətən dəqiqədə 200 civarında kəlimə səsləndirilir[1].
• Qeydiyyatın ən başında məzmunun haradan götürdüyünü qeyd edin:

"AZ nöqtə VİKİPEDİYA nöqtə ORG ünvanındakı AZAD ENSİKLOPEDİYA olan Vikipediyadan götürülmüş (Məqalənin adı) adlı məqalə."

• Yeri gələndə məqalə başlıqlarını bu şəkildə səsləndirin: "Birinci bölüm: Həyatı", "İkinci bölüm: Əsərləri" və s. İşinizi asanlaşdırmaq üçün tərcihləmə bölməsinə daxil olub, digər parametrlər seqmentindəki "Başlıqları avtomatik nömrələndir" variantını aktivləşdirə bilərsiniz.
• Qeydiyyatın ən sonunda mütləq məqalənin müəlliflik vəziyyətini qeyd edin:

"Vikipediyadakı mətnlər, GNU Azad Sənədləşdirmə Lisenziyası və/və ya Creative Commons İstinad və Şərti Paylaşım Lisenziyası ilə lisenziyalaşdırılmışdır. GNU Azad Sənədləşdirmə Lisenziyasının ingilisdilli mətninə www.gnu.org/copyleft/fdl.html saytından, Creative Commons İstinad və Şərti Paylaşım Lisenziyasının ingilisdilli versiyasına isə creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0 ünvanından daha ətraflı şəkildə məlumatlana bilərsiniz"

DİQQƏT! Müxtəlif robot-səsləndirmə proqramları tərəfindən yerinə yetirilən səs qeydləri dərhal silinəcəkdir. Lütfən bu tip yollara müraciət etməkdən imtina edin. Bu layihənin başlıca məqsədi, Vikipediya istifadəçilərinin hazırlayacağı azərbaycan dilində olan bir ensiklopediya yaratmaqdır. Müxtəlif robotların avtomatik səsləndirmə bacarıqları bu layihənin keyfiyyətinə ciddi zərər vura bilər və onların yaradılmasının qarşısı öncədən alınacaqdır.

• İsinmə. Səs telləriniz gün boyu yaşadığınız hadisələrin təsirilə yorğun düşmüş və ya qurumuş ola bilər. Xüsusilə, bir müddət öncədən şokolad və ya pendir kimi süd məhsullarından qidalanmısınzsa, həmin yorğunluq hissi sizdə daha qabarıq şəkildə hiss ediləcəkdir. Qeydiyyata başlamazdan əvvəl sizi əhatə edən bütün nasazlıqları və sizin əhval-ruhiyyənizə mənfi təsir göstərə biləcək bütün digər aradan qaldırmağa çalışın, həmçinin səsinizin daha dəqiq və yaxşı çıxmasını təmin etmək üçün səs tellərinizə müvafiq məşqləri icra edin.
• Rahat çalışın. Səsinizin gərgin çıxdığını və ya oxuma axarlılığının itdiyini hiss etdiyiniz anlarda qısamüddətli fasilə alın və özünüzü daha yaxşı hiss etdiyiniz zaman qaldığınız yerdən davam edin. Qeydiyyat əsnasında çalışma masanızın yanına otaq temperaturunda olan su qoyun və ağzınızın quruduğunu hiss etdiyiniz zaman bir az su içməyə qarşı laqeydlik etməyin. Bundan başqa, boğazınızı dik halda tutaraq çənə nahiyənizi xəfif şəkildə yuxarıya doğru qaldırın və mətni oxumağa başlayın. Belinizin duruşu və üzünüzün aldığı cizgilər səsinizin keyfiyyətinə və tonuna ciddi təsir göstərdiyini də unutmayın.
• Ayağa qalxmağa çalışın. Əgər qeydiyyat zamanı səsinizin qəflətən nazikləşdiyini və ya mətn oxuyan zaman vurğulama etməkdə çətinlik çəkdiyinizi hiss edirsinizsə, "ayağa qalxaraq mətni oxuma" metodu sizə çox yardımçı ola bilər. Unutmayın ki, radio aparıcıları və aktyorlar səslərinə dərinlik vermək və onlara olan inamlarını dəstəkləmək üçün bu üsuldan tez-tez istifadə edirlər.
• Mikrofonun üstündən ya da ki, yanına doğru danışın. Səs partlamalarının və nəfəs səsinizin qeydiyyatda olmaması üçün mikrofona birbaşa danışmaqdan çəkinin. Mikrofonla aranızda bir neçə santimetr (4-5) məsafənin olması təklif edilir. Qeydiyyat zamanı mikrofonla ağzınız arasında istifadə ediləcək əlavə bir səs filtrinin mövcudluğu, bu cür arzuolunmaz səslərin aradan qaldırılmsası üçün ən effektiv vasitə hesab edilir. Həmçinin təbil və ya paltar asılqanı və neylon corab kimi köməkçi əşyalardan istifadə edərək də öz səs filtrinizi emal edə bilərsiniz.
• Səs səviyyəsi — səs fayllarınızın kifayət qədər yüksək tonla səsləndiyinə əmin olun, mümkün qədər həmin faylları daha kopmakt hala salaraq normalizasiya əməliyyatını həyata keçirin.

  Səs faylı anlayışına uzaq olan şəxslər aşağıda təqdim edilmiş qısa açıqlamalardan yararlana bilərlər:

  • Səs sıxışdırması, səs faylını təşkil edən elementlərin dinamik olaraq səviyyələndirilməsi anlamına gəlir; səs qeydiyyatındakı yüksək səviyyəli elementlər alçaldılır, alçaq səviyyəli elementlər isə əksinə olaraq yüksəldilir və bu sayədə xüsusilə arzuolunmaz elementlər tənzimlənərək səsin daha aydın bir hala gəlməsi təmin edilir. Ancaq həddindən ziyadə səs sıxışdırmalarından qaçmalısınız çünki bu, qeydiyyat zamanı səs-küy səviyyəsinin artmasına (səs-küyə qarşı təmizləmə əməliyyatı aparılmış olsa belə) və nitq səsinin pozulmasına səbəb ola bilər. (professional uyğunlama tədbirlərində 0 dB maksimum və nitq səsinin ortalama RMS səviyyəsini −12 dB'lə qədər tənzimləmək məsləhət olunur).
  • RMS: səs gücünün ölçü vahidi kimi.

• Fasilə vermək — qeydiyyat əsnasında fasilə vermə ehtiyacını hiss etdiyiniz zaman, qeydiyyatı dayandırmaq əvəzinə oxumağınızı dayandırın və mətni təkrar oxumağa başlamazdan əvvəl "üç, iki, bir" dəyib elə oxumağa başlayın. Geri siyahıyaalma etdiyiniz üçün, qeydiyyat sonunda bu tip boşluqları asanlıqla qeydiyyatdan çıxarda bilərsiniz. Bunun başlıca məqsədi, qarşıya qoyulan qeydiyyatın tək bir fayl altında olmasını təmin etməkdir.

Qeydiyyatınızın sonunda arxa plan səs gurultularını təmizləməlisiniz. Bunun Audacity proqramında necə aparıldığına dair bələdçilik ardıcıllığını aşağıdan baxa bilərsiniz:

1. Qeydiyyatı tamamlayın.
2. Qeydiyyatdakı danışıq səsinizin mətni tam əhatə etdiyini təsdiqlədikdən sonra, onun müvafiq bölümə uyğunluğunu yoxlamağınız lazımdır. Səsləndirdiyiniz audioversiyada ziqzaqvari səs qalxış və enişləri arxa plandakı gurultularının mövcudluğunu bildirir.
3. Menyudakı Effect (Təsir) → Noise Removal (Səs-küyün kənarlaşdırılması) → Step 1 (Birinci addım) → və Get Noise Profile (Səs-küy profilini al) proqramlarını seçin.
4. Qeydiyyatın hamısını seçin (Ctrl+a).
5. Effect (Etki) → Noise Removal (Səs-küyün kənarlaşdırılması) → Step 2 (İkinci addım) hissəsinə daxil olun
6. Əyarı Less 'ə doğru az bir miqdarda sürüşdürün
7. Remove Noise (Tamam) variantını seçin

Aşağıda sadalanan ən keyfiyyətli səsyazma proqramları vasitəsilə, hissə hissə qeydiyyat aparmağınız tövsiyə olunur:

• Audacity (açıq mənbə, eləcə də Mac, Windows və Linux üçün [2])
• Sony Sound Forge
• Adobe Audition (köhnə versiyasının adı: Cool Edit)
• GoldWave ([3])
• GarageBand (part of iLife, Mac versiyası üçün)

Aşağıdakı istifadəçilər qeydiyyatda yaşadığınız problemlər ilə bağlı sizə kömək etmək üçün həvəslidirlər:

• Manco Capac