 |
 |
Love.az |  |
 |
Xallı sünbülqıran və ya xallı torpaq sincabı (Spermophilus suslicus) — Şərqi Avropada yaşayan sincablar ailəsindən gəmirici növüdür. Yaşayış yerini itirməklə təhdid olunur.
| Xallı sünbülqıran | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: ???: Xallı sünbülqıran |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Xallı sünbülqıran, kürəyində ağ ləkələri və qısa, nazik bir quyruğu olan tünd-qəhvəyi xəzli sünbülqıran növüdür. Ölçüləri 25 santimetrə, çəkisi isə 280 qrama qədər olur. Diş formulu 1.0.2.3 1.0.1.3-dür. Sünbülqıran cinsinin bir çox digər növlərindən daha kiçik və daha az sosialdır.[3]
Belarus, Moldova, Polşa, Avropa Rusiyası və Ukraynada rast gəlinir. Təbii yaşayış yeri mülayim çöllər və becərilən yerlərdir. Yaşayış yerinin itirilməsi və parçalanması ilə təhdid olunur. Yaşayış sahələrinin itirilməsinə səbəb kənd təsərrüfatının və meşə təsərrüfatının genişlənməsi, otlaq sahələrinin azalması, şəhərlərin inkişafı və böyüməsi və sənaye inkişafıdır. Ayrıca bəzi ərazilərdə kəndli ziyanvericisi olaraq ovlanılır.[4][5]
Polşada və Rusiyanın cənubunda yaşayış arealı ciddi dərəcədə azalıb. XX əsrin ortalarında ərazisinin yalnız 10%-i mövcud idi. Mövcud vəziyyət ilə, xallı sünbülqıran yaxın onilliklər ərzində Polşada rast gəlinməyəcəkdir.
Xallı sünbülqıran, oktyabrdan aprelə qədər qış yuxusunda olan bir gündüz növüdür. Səhərlər günəş bölgəni bir qədər istiləşdirdikdən sonra aktivləşit. Günün istisi zamanı yeraltı çuxuruna geri çəkilir, sonra günortadan sonra başqa bir qidalanma üçün yenidən çölə çıxır. Qidasına kiçik onurğalılar və buğumayaqlılar da daxil olsa da, əsasən otlar və dənli bitkilərlə qidalanır.[6]
Digər sünbülqıran növləri ilə müqayisədə, aktiv mövsümlərində görmə qabiliyyətini əngəlləyən yüksək otlarla əhatəli, qapalı şəraitdə yaşayır.[3] Fərdlər daha böyük bir koloniya daxilində ayrı-ayrı yuvalarda yaşayırlar.[7] Bu koloniyada fərd sayı hər hektarda 160-a qədər ola bilər. Aprel-May ayları arasında cütləşirlər. Gestasiya dövrü 23-26 gün arasında dəyişir. Bir doğum üçün ortalama bala sayı dörd-səkkizdir.[7]
Xallı sünbülqıranlar müxtəlif məqsədlər üçün həyəcan siqnallarından istifadə edirlər.[3] Bu cür siqnallar əsasən digər fərdləri yırtıcılardan xəbərdar etmək üçün istifadə edilir.
 |
 |
LOVE.AZ |  |
 |
|
