. Love.az

Yabani Albali - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Yabani Albali

Yabanı albalı (lat. Prunus fruticosa) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.

Yabanı albalı
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Fabidlər
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Gülçiçəyikimilər
Yarımfəsilə:
Gavalıkimilər
Triba:
Amygdaleae
Cins:
Gavalı
Növ:
Yabanı albalı
Beynəlxalq elmi adı
  • Prunus fruticosa Pall.
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
ITIS  24779
NCBI  151433
EOL  301149

Mündəricat

  • 1 Arealı
  • 2 Botaniki xarakteristikası
  • 3 İstifadəsi
  • 4 Sinonimləri
    • 4.1 Homotipik sinonimləri
    • 4.2 Heterotipik sinonimləri
  • 5 İstinadlar
  • 6 Həmçinin bax

Arealı

redaktə

Ukraynada, Moldaviyada, Krım və Qafqazda bitir.

Botaniki xarakteristikası

redaktə

Hazırda mədəni albalı sortları çox olduğundan yabanı albalı öz əhəmiyyətini itirmişdir. Lakin meşələrdə yabanı formalara çox təsadüf edilir.

Yabanı albalı aprel-mayda çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ, ətirli, beşləçəkli və uzun saplaqlıdır. Bir neçə çiçək bir yerdən çətir kimi sallanır. Meyvələri iyun-iyulda yetişir. Forması yumru və ya ürək şəklindədir. Qara, sarı-qırmızı və tünd qırmızı rəngdə olur.

Yabanı albalının tərkibində şəkər, üzvi turşular, karotin, C və P vitaminləri vardır. Çəyirdəyində 30% yağ və 1%-ə qədər efir yağı vardır. Texniki məqsədlər üçün işlədilə bilər. Yarpaqlarında 250 mq% C vitamini vardır.

İstifadəsi

redaktə

Dadı acıtəhər və bəzən şirin olur. Şirinlər təzə halda yeyilir, eləcə də ondan kompot, şirə, ekstrakt, mürəbbə və başqa məhsullar hazırlanır. Acı gilaslar isə şərab istehsalı üçün yararlıdır. Yabanı albalı külli miqdarda qatran ifraz edir ki, bundan da parçaların boyanmasında istifadə edilir. Albalı şirəsi qidanın yaxşı həzm olunması üçün tətbiq edilir. Xalq təbabətində qəbz olmağa qarşı da istifadə olunur. Oduncağı bərk, sarı-qırmızı rəngdədir. Albalının oduncağından xarrat məmulatı, nazik budaqlarından isə qəlyan çubuqları hazırlanır. Albalı balverən və bəzək bitkisi kimi də əhəmiyyətlidir. 1 hektar çiçəkləyən albalı sahəsindən arılar 36-40 kq bal hasil edə bilirlər.

Sinonimləri

redaktə

Homotipik sinonimləri

redaktə
  • Cerasus fruticosa (Pall.) Borkh.

Heterotipik sinonimləri

redaktə
  • Cerasus chamaecerasus Loisel.
  • Cerasus chamaecerasus var. floribunda Lavallée
  • Cerasus chamaecerasus sativa Dierb.
  • Cerasus chamaecerasus silvestris Dierb.
  • Cerasus chamaecerasus var. umbraculifera Lavallée
  • Cerasus fruticosa f. acuta (Borbás) Jáv.
  • Cerasus fruticosa f. arborescens Nyár.
  • Cerasus fruticosa f. dispar (Beck) S.Ya.Sokolov
  • Cerasus fruticosa f. pendula (Dippel) S.Ya.Sokolov
  • Cerasus fruticosa f. typica (C.K.Schneid.) S.Ya.Sokolov
  • Cerasus fruticosa f. varigata Browicz & Bugała
  • Prunus cerasus var. chamaecerasus (Jacq.) Döll
  • Prunus chamaecerasus Jacq.
  • Prunus chamaecerasus var. dispar Beck
  • Prunus chamaecerasus var. elatior Wallr.
  • Prunus chamaecerasus var. fruticosa Willd.
  • Prunus chamaecerasus pendula Behnsch
  • Prunus chamaecerasus var. pygmaea Wallr.
  • Prunus chamaecerasus f. salicifolia Zabel
  • Prunus chamaecerasus sativa Rchb.
  • Prunus fruticosa f. aucta (Borbás) Jáv.
  • Prunus fruticosa var. dispar (Beck) C.K.Schneid.
  • Prunus fruticosa f. dubia Miyoshi
  • Prunus fruticosa f. pendula Dippel
  • Prunus fruticosa var. pendula (Dippel) C.K.Schneid.
  • Prunus fruticosa var. typica C.K.Schneid.
  • Prunus fruticosa subvar. umbelliflora Asch. & Graebn.
  • Prunus intermedia Poir.
  • Prunus intermedia f. marasca Zabel
  • Prunus intermedia f. sativa Zabel
  • Prunus intermedia f. semperflorens Zabel
  • Prunus pumila var. acuta Borbás

İstinadlar

redaktə

Həmçinin bax

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Yabanı_albalı&oldid=8142212"
LOVE.AZ