Dollar işarəsi ($) – dünya miqyasında ən çox tanınan valyuta simvollarından biri. Bu simvol bir sıra ölkələrin rəsmi valyutası olan dolları təmsil etməklə yanaşı, beynəlxalq ticarət və maliyyə dünyasında mühüm əhəmiyyət daşıyır. Əsasən ABŞ dolları ilə əlaqələndirilsə də, digər ölkələrin valyutaları üçün də istifadə olunur. Dollar işarəsi qlobal iqtisadiyyatda güc, sabitlik və universallıq simvolu kimi qəbul edilir.
Dollar işarəsi | |
---|---|
Tarix | |
Təkamül |
|
Dollar işarəsinin mənşəyi ilə bağlı müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur. Ən geniş yayılmış nəzəriyyəyə görə, bu simvol ispan piastrına (və ya peso) əsaslanır. İspaniya piastrı XVI-XIX əsrlərdə Amerika və Avropada ən çox istifadə edilən valyutalardan biri idi. Piastrın qısaltması olan "PS" hərfləri zamanla bir-birinin üzərinə yazılaraq "$" işarəsinə çevrilmişdir.[1][2] ABŞ dollarının rəsmi valyuta kimi qəbul edilməsi 1792-ci ildə baş verdi. Bu, ABŞ-nin müstəqillik qazandığı və öz iqtisadi sistemini qurduğu dövrə təsadüf edir. Dolların qəbul edilməsi yalnız iqtisadi bir qərar deyil, həm də Britaniya funt-sterlinqinə rəqib olaraq milli müstəqilliyin simvolu idi.[3][4]
XX əsrin ortalarından başlayaraq dollar işarəsi qlobal iqtisadi sistemdə mühüm rol oynamağa başladı. 1944-cü ildə Bretton-Vuds sisteminin qurulması ilə ABŞ dolları beynəlxalq valyutaların əsas ölçü vahidinə çevrildi. Bu sistemə əsasən, dollar qızıl standartına bağlandı və bir çox ölkə öz valyutalarını dollara indekslədi. Bretton-Vuds sisteminin ləğvindən sonra belə, ABŞ dolları qlobal rezerv valyutası olaraq qaldı. Hazırda dünya ölkələrinin əksəriyyəti öz valyuta ehtiyatlarını ABŞ dolları ilə saxlayır. Bundan əlavə, neft və digər strateji resursların alqı-satqısı əsasən ABŞ dolları ilə aparılır. Beləliklə, dollar işarəsi beynəlxalq maliyyə sistemində güc və sabitlik simvoluna çevrildi.[5]
Dollar işarəsi təkcə ABŞ dollarını deyil, digər ölkələrin valyutalarını da təmsil edir. Məsələn:[6]
Buna baxmayaraq, ABŞ dolları dünya ticarətində və maliyyə sistemində ən üstün mövqedə qalır.
Rəqəmsal dövrdə dollar işarəsi fiziki valyutalardan kənara çıxaraq, elektron ticarət və rəqəmsal ödəniş sistemlərində də geniş istifadə olunur. Elektron ticarət platformaları, kriptovalyutalar və beynəlxalq maliyyə bazarlarında dollar işarəsi universallığın simvolu olaraq qəbul edilir.[7]