 |
 |
Love.az |  |
 |
Madonna–fahişə kompleksi və ya Madonna–məşuqə kompleksi — psixoanalitik ədəbiyyata görə, sədaqət və sevgi dolu bir romantik münasibətdə seksual oyanışı qoruyub saxlaya bilməmək.[1] İlk dəfə bunu psixi impotensiya adlandıran Ziqmund Freyd tərəfindən müəyyən edilmiş bu,[2] qadınları müqəddəs Madonnalar və ya alçaldılmış fahişələr kimi görən kişilərdə inkişaf edən psixoloji kompleksdir. Bu kompleksə malik olan kişilər hörmətli partnyoru (Madonna) arzulaya bilmirlər və alçaldılmış (fahişə) seksual partnyor istəyirlər.[3] Freyd yazmışdır ki, "belə kişilər sevən zaman istəkləri olmur, istədikləri olanda zaman isə sevə bilmirlər".[4] Klinik psixoloq Uve Hartmann 2009-cu ildə yazmışdır ki, kompleks "bugünkü pasiyentlərdə hələ də çox yayılmışdır".[3]
Freyd iddia edirdi ki, Madonna–fahişə kompleksi kişi ehtirasındakı şəfqət və seksual cərəyanlar arasındakı parçalanmadan qaynaqlanır.[5] Edip və kastrasiya qorxuları keçmiş insestual obyektlərə duyulan məhəbbətin şəhvani formada arzulanan qadınlara bağlanmasını qadağan edir: "Belə insanlarda bütün sevgi sferası incəsənətdə müqəddəs və qeyri-müəyyən (və ya heyvani) sevgi kimi təcəssüm etdirilən iki istiqamətdə bölünür".[5] Bir kişi hiss etdiyi təşvişi minimuma endirmək üçün qadınları iki qrupa ayırır: heyran ola biləcəyi qadınlar və seksual cəhətdən cazibədar hesab etdiyi qadınlar. Kişi əvvəlki kateqoriyada olan qadınları sevdiyi halda, ikinci qrupa nifrət edir və onları dəyərsizləşdirir.[6]
Başqa bir nəzəriyyə iddia edir ki, Madonna–fahişə kompleksi individual kişilərin inkişaf qüsurlarından deyil, qadınların mifologiyada və İbrahim teologiyasında ya Madonna, ya da fahişə kimi təqdim edilməsindən irəli gəlir.[7]
Feminist nəzəriyyə iddia edir ki, kişilər tərəfindən yazılmış mədəniyyət (MWC) qadınların seksual muxtariyyətini utandırır, gender stereotiplərini gücləndirməklə və kişilərə hakimiyyəti saxlamağa imkan verməklə patriarxal normaları davam etdirir.[8] Seksual ssenari nəzəriyyəsi, sosioloqlar Vilyam Saymon və Con Qaqnon tərəfindən müzakirə edildiyi kimi, təklif edir ki, bu ssenarilər əsasən heteroseksual kişilər tərəfindən yazılmışdır, kişiləri təsadüfi seksual əlaqəyə üstünlük verən seksual təqibçilər, qadınları isə münasibətdaxili seksuallığa üstünlük verən qapıçılar kimi təsvir edir.[9]
Kinematoqrafiyada Alfred Hiçkok Madonna–fahişə kompleksindən qadınları təmsil etmək üçün vacib bir üsul kimi istifadə etmişdir.[10] Robert De Niro Martin Skorsezenin "Taksi sürücüsü" və "Qızğın buğa" filmlərində hər ikisi Madonna–fahişə kompleksini nümayiş etdirən seksual ehtiraslı qəhrəmanları calandırmışdır.[11][12]
On the Universal Tendency of Debasement in the Sphere of Love
Vikianbarda Madonna–fahişə kompleksi ilə əlaqəli mediafayllar var. |
 |
LOVE.AZ |  |
 |
|