Piran - Wikipedia - Love.az

Piranlar sərbəst halda məlum deyildir. α-piran (2H-piran;) və γ-piran (4H-piran,).

• α-piran törəmələri üçün sis –dienonlarla tez və dönən tarazlıq xarakterikdir:

• γ-piran rəngsiz mayedir.

Etanolda, dietil efirində , benzolda yaxşı həll olur. Davamsızdır. Otaq temperaturunda hava təsiri ilə parçalanır.

• α-piranların törəmələri maqnezium üzvi birləşmələrlə α-piranların qarşılıqlı təsirindən alınır.
• γ-piran 350^oC-də 2-asetoksi-3.4-dihidropirandan pirolizlə alınır. Eləcə də qatı HCl mühitində aldehidin tsiklik hidratlaşması ilə alınır.

γ-piranın ən çox istifadə edilən alınma metodu piril duzlarının qələvi metalların bor hidridləri ilə və ya maqnezium üzvi birləşmələri ilə qarşılıqlı təsiridir.

Bu birləşmələr digər piranlara nisbətən daha davamlıdırlar.

γ-piranın katalitik hidratlaşması tetrahidro-piranın əmələ gəlməsinə səbəb olur ki, o da üçfenilmetilperxloratla qarşılıqlı təsirdə olur və piril perxlorat əmələ gətirir.:

• Hidroliz zamanı turş mühitdə γ-piranlarda həlqə açılır və 1.5diketonlar əmələ gəlir.
• γ-piranlar üçün proton və aproton turşu təsiri ilə disproporsionlaşma xarakterikdir:

2.3dehidro γ-piranlar üşvi kimyada ikiqat rabitə hesabına əmələ gələn xüsusi mayelərin hesabına spirtlərin qorunması məqsədilə istifadə edilir.

• Гетероциклические соединения, под ред. P. Эльдерфилда, пер. с англ., т. 1, M., 1953, с. 269–310;
• ДрыгинаО.В., Гарновский А.Д., Казанцев А. В., "Успехи химии", 1985, т. 54, в. 12, с. 1971–96.
• Гауптман З., Грефе Ю., Ремане Х. Органическая химия. — М.: "Химия", 1979. — с. 575–609