Frilanser (ing. freelancer) – ştatdankənar işçi ya da sərbəst işçi mənasını ifadə edən ingilis mənşəli ifadə.
Bu termin daha çox təkbaşına işləyən və sərbəst iş rejiminə sahib şəxslər üçün istifadə olunur. Müasir dövrdə geniş yayılmış iş üslublarından biridir. Frilanserlər işləri daha çox hər hansı bir 3-cü dərəcəli agentliklərdən və ya veb-səhifələrdən əldə edirlər.
Frilanserlər bu iş rejimini daha çox sərbəst iş saatlarına, rahat və azadlığı üçün üstünlük verirlər. Bir başqa səbəb isə daimi iş yeri tapa bilməyən və ya əlavə gəlir əldə etmək istəyən şəxslər tərəfindən seçilir. Frilanserlərin üstünlük təşkil etdiyi sahələr: musiqi, yazı, kompüter proqramlaşdırması, veb dizayn, qrafik dizayn, tərcümə kimi peşələrdir.
Frilanser çox vaxt xidmətlərini özü təklif edir — ixtisaslaşmış onlayn resurslarda, qəzet reklamları vasitəsilə və ya ağızdan-ağıza, yəni şəxsi əlaqələrdən istifadə etməklə. Freelancing xüsusilə jurnalistika (və mətnlərin yazılması ilə bağlı digər fəaliyyət formaları), hüquq, kompüter proqramlaşdırması, memarlıq, bütün təzahürlərində dizayn (reklam, veb dizayn, interyer dizaynı və s.), tərcümə, fotoqrafiya və digər sahələrdə geniş yayılmışdır, video çəkilişi, müxtəlif növ ekspert və konsaltinq fəaliyyətləri, lakin freelancing də tikinti sənayesində çox yaygındır. Podratçılar üçün işçi qüvvəsini saxlamaqdansa, mövsüm üçün işçi götürmək daha sərfəlidir.
Sərbəst xidmətlər bazarı hazırda Qərbi Avropa və ABŞ-də kifayət qədər inkişaf edib və bütün dünyada sürətlə inkişaf edir, həm öz xidmətlərini təklif edən ifaçılardan, həm də müstəqil əməkdaşlığa hazır olan şəxslərdən və təşkilatlardan getdikcə daha çox yeni iştirakçı cəlb edir[1].
Frilanser üçün
İşəgötürən üçün
Frilanser üçün
İşəgötürən üçün
2004-cü ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarında kopirayterlər və sərbəst jurnalistlər arasında internet sorğusu keçirilmişdir. Bu araşdırmaya görə, bu sənayedəki frilanserlərin 73%-i qadın, 65%-i 40-60 yaş arasındadır. Onların 65%-i evlidir, 57%-i isə uşaq sahibidir. Qadınların 92%-i ali təhsillidir. Sorğuda iştirak edən qadınların 52%-i əhalisi bir milyondan çox olan şəhərlərdə yaşayır. Tədqiqat iştirakçılarının 1,1%-nin gəlir səviyyəsi 200-249 min ABŞ dolları, 2,1%-nin 150-199 min dollar, 4,0%-nin 100-149 min dollar, 23,9%-nin 50-99 min ABŞ dolları arasındadır. dollar, 68,9%-i isə 50 min dollardan azdır. 2007-ci ildə Rusiyanın əmək birjalarından birində frilanserlər üçün sorğu keçirildi, bu zaman ziyarətçilər aylıq qazancları barədə cavab verdilər. Sorğuda 106 nəfər iştirak edib. Freelancing təxminən 40% - 100 dollardan az, 15% - 100-200 dollar, 21% - 200-500 dollar, 11% - 500-1000 dollar və 13% - 1000 dollardan çox qazanır. İtaliya, İsveç, Norveçdə frilanserlərin qazanc səviyyəsi ölkə üzrə orta səviyyədən aşağıdır. İsveçrənin alman dilli hissəsində respondentlərin 20%-i tam ştatlı işə maraq göstərdiklərini, 15%-i isə frilanserliyin yaxşı karyera fürsəti olduğunu düşündüyünü bildirib. Sorğuda iştirak edənlərin 10%-i şirkətin işçi heyətində iş yerinin itirilməsi səbəbindən iş növünü dəyişdiyini bildirib. Özünə güvənmə və müstəqillik frilansin üstünlüklərindən biri kimi qeyd edilmişdir. Finlandiya və Norveçdə bütün kateqoriyalı vətəndaşlar üçün işsizlik müavinəti, tibbi xidmət və xəstəlik ödənişi təmin edən sosial təminat proqramları mövcuddur. Fransa və Almaniyada frilanserlər sosial müdafiəyə ehtiyacı olan vətəndaşlar kimi təsnif edildiyi üçün bəzi tibbi sığorta müavinətləri mövcuddur. ABŞ-də öz-özünə işləyən tərcüməçilərin 12%-nin tibbi sığortası yoxdur[5].