I Afonso - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - I Afonso

I Afonso (port. Afonso I de Portugal; təq. 1109, Qimaraynş^[d] – 6 dekabr 1185^[1]^[2], Koimbra, Portuqaliya krallığı) — Portuqaliya krallığının ilk kralı. Kastiliya və Leon krallığının tabeliyindəki Portuqaliya qraflığının müstəqilliyini əldə edərək Portuqaliya krallığının əsasını qoydu. Bu səbəblə, bir çox yerli tarixi mənbədə Fateh (port. O Conquistador) və Bani (port. O Fundador) ləqəbiylə anılır.

I Afonso
port. Afonso I de Portugal

Portuqaliya qrafı
22 may 1112 – 25 iyul 1139
Əvvəlki	Burqundiyalı Henri
I Portuqaliya kralı
26 iyul 1139 – 6 dekabr 1185
Sonrakı	I Sanço
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	təq. 1109
Doğum yeri	Qimaraynş^[d]
Vəfat tarixi	6 dekabr 1185(1185-12-06)^[1]^[2]
Vəfat yeri	Koimbra, Portuqaliya krallığı
Dəfn yeri	Santa Kruz monastrı^[d]
Fəaliyyəti	hökümdar^[d], yazıçı, döyüşçü, inqilabçı
Atası	Henry of Burgundy^[3]
Anası	Theresa of León^[3]
Uşaqları	I Sanço
Ailəsi	Burqoniya sülaləsi
Dini	xristianlıq
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Burqundiya hersoqu I Robertin nəvəsi Henri və Kastiliya və Leon kralı VI Alfonsonun qızı Leonlu Terezanın ən kiçik övladı idi. Atasının ölümündən sonra formal olaraq taxt-taca sahiblənsə də, azyaşlı olması səbəbilə anası dövlət idarəsini ələ aldı. Ancaq onun Qalisiya əsilli sevgilisi Fernando Perez de Travanın təsiri altında olması yerli zadəganların etirazına səbəb olmuşdu. Nəticədə 1128-ci ildə anasının tərəfdarlarını məğlub etdi və onu siyasətdən təcrid edərək təkbaşına hakimiyyəti ələ aldı. Ətrafına topladığı yerli əyanların dəstəyilə 1139-cu ildə müstəqilliyini elan etdi və beləcə, ilk Portuqaliya kralı oldu.

1146-cı ildə Savoyya qrafı III Amadeyin qızı Matilda ilə evləndi və cütlüyün bu nigahdan yetkinlik yaşına çatan 3 övladı dünyaya gəldi. Bunlardan başqa kralın məşuqələrindən dünyaya gələn bir neçə nigahdan kənar övladı da vardı.

Cənubdakı mavrlara qarşı uğurlu hərbi səfərlər tərtiblədi. 1147-ci ildə səlibçilərin yardımıyla, Santaren və Lissabon şəhərlərini fəth etdi. 1141-ci ilin yayında Leon krallığı üzərində parlaq qələbə qazandı və beləcə, Portuqaliya krallığının müstəqilliyi tanındı. Papa III Aleksandrdan aldığı 1179 tarixli əhdnamə ilə krallığının suverenliyini təmin etdi. 1185-ci ildə vəfat etdi və yerinə oğlu I Sanço taxta çıxdı.

Mənbə

redaktə

Ədəbiyyat

redaktə

Arco y Garay, Ricardo del. Sepulcros de la Casa Real de Castilla (ispan). Madrid: Instituto Jerónimo Zurita. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. 1954. OCLC 11366237.
Baquero Moreno, Humberto. Portugal e o reino das Astúrias no período de formação // Astúrias e Portugal. Relações históricas e culturais. Actas do Colóquio 5 a 7 de Dezembro de 2005 (portuqal). Lisbon: Academia Portuguesa da História. 2006. 115–141. ISBN 972-624-164-2.
Caetano de Souza, Antonio. Historia Genealógica de la Real Casa Portuguesa (PDF) (portuqal). I. Lisbon: Lisboa Occidental, na oficina de Joseph Antonio da Sylva. 1735. ISBN 978-84-8109-908-9.
Calderón Medina, Inés. La nobleza portuguesa al servicio del rey de León 1157–1187. Pero Pais de Maia y Vasco Fernandes de Soverosa // Actas IV Simposio Internacional de Jóvenes Medievalistas, Lorca 2008 (PDF) (ispan). Universidad de Murcia, Sociedad Española de Estudios Medievales, Ayuntamiento de Lorca, et al. 2008. 39–50. ISBN 978-84-8371-801-8. 9 October 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
Freitas do Amaral, Diogo. D. Afonso Henriques (portuqal). Lisbon: Bertrand. 2000. ISBN 972-25-1157-2.
Mattoso, José. D. Afonso Henriques (portuqal). Lisbon: Temas e Debates. 2014 [2007]. ISBN 978-972-759-911-0.
Previte-Orton, C.W. The Early History of the House of Savoy: 1000–1233. Cambridge University Press. 1912.
Rodrigues Oliveira, Ana. Rainhas medievais de Portugal. Dezassete mulheres, duas dinastias, quatro séculos de História (portuqal). Lisbon: A esfera dos livros. 2010. ISBN 978-989-626-261-7.
Sánchez Candeira, Alfonso. Rosa Montero Tejada (redaktor). Castilla y León en el siglo XI, estudio del reinado de Fernando I (ispan). Madrid: Real Academia de la Historia. 1999. ISBN 978-84-8951241-2.
Sotto Mayor Pizarro, José Augusto. Linhagens Medievais Portuguesas: Genealogias e Estratégias (1279–1325) (portuqal). I. Oporto: Doctorate thesis, author's edition. 1997. hdl:10216/18023.
Torres Sevilla-Quiñones de León, Margarita Cecilia. Linajes nobiliarios de León y Castilla: Siglos IX–XIII (ispan). Salamanca: Junta de Castilla y León, Consejería de educación y cultura. 1999. ISBN 84-7846-781-5.

İstinadlar

redaktə

↑ ¹ ² Lundy D. R. Afonso I de Bourgogne, Rei de Portugal // The Peerage (ing.).
↑ ¹ ² Alfons I de Portugal // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ ¹ ² Альфонсъ (rus.). // Энциклопедический лексикон СПб: 1835. Т. 2. С. 47–55.

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=I_Afonso&oldid=8152778"