I Diniz (port. Dinis I de Portugal; 9 oktyabr 1261[1][2][…], Lissabon – 7 yanvar 1325[2][3][…], Santaren[d][4]) — VI Portuqaliya kralı. Portuqaliya tarixində idarəçilik, iqtisadiyyat, mədəniyyət və təhsil sahəsində mühüm islahatlar aparması ilə tanınır.
I Diniz | |
---|---|
![]() | |
16 fevral 1279 – 7 yanvar 1325 | |
Əvvəlki | III Afonso |
Sonrakı | IV Afonso |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 9 oktyabr 1261(1261-10-09)[1][2][…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 7 yanvar 1325(1325-01-07)[2][3][…] (63 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Fəaliyyəti | şair, bəstəkar, yazıçı, fermer, monarx, siyasətçi, tərcüməçi |
Atası | III Afonso |
Anası | Kastiliyalı Beatris |
Həyat yoldaşı |
|
Uşaqları | |
Ailəsi | Burqoniya sülaləsi |
Dini | xristianlıq |
Elmi fəaliyyəti | |
Elm sahəsi | Aktiv idarəçilik[5], poeziya[5], İqtisadi siyasət[5] |
|
|
![]() |
|
![]() |
1261-ci ildə Lissabonda dünyaya gəldi və 1279-cu ildə atası III Afonso vəfat etdikdən sonra taxta keçmişdir. Gənc yaşlarından siyasi və idarəçilik bacarıqları ilə seçilmişdir. Taxta çıxdıqdan sonra ölkədə sabitliyi təmin etmək və iqtisadi inkişafı sürətləndirmək üçün fəaliyyətə başlamışdır. Kənd təsərrüfatına xüsusi diqqət göstərərək, yeni torpaq sahələrinin istifadəyə verilməsi və suvarma sistemlərinin inkişafını təşviq etmişdir. Ona görə də Fermer Kral (port. Rei Lavrador) ləqəbiylə də tanınır. O, vergiləri optimallaşdırmış, dövlət büdcəsinin möhkəmlənməsinə çalışmışdır.
1290-cı ildə “Foral Novo” adlı yeni qanun toplusunu tətbiq etmiş, şəhər və kəndlərin hüquqlarını artırmışdır. Portuqaliyada ilk universiteti - Koimbra Universitetini 1290-cı ildə yaratmışdır. Bu, ölkənin elm və təhsil sahəsində böyük addımı olmuşdur. O, portuqal dilinin rəsmi dil kimi inkişafını dəstəkləmiş, latın dilinin əvəzinə portuqal dilinin dövlət sənədlərində istifadəsini təşviq etmişdir.
1282-ci ildə Araqon kralı III Pyotrun qızı İzabella ilə evləndi. Cütlüyün 2 övladı dünyaya gəlsə də, kralın məşuqələrindən doğulan onlarla nigahdan kənar övladı da vardı.
I Diniz 7 yanvar 1325-ci ildə vəfat etmiş və Koimbra yaxınlığındakı Alcobaça monastırında dəfn olunmuşdur.