Natəvan Dəmirçioğlu (tam adı: Natəvan Dəmirçi qızı Mansurova — Atamoğlanova; 1 noyabr 1963, Daş Salahlı, Qazax rayonu) — Azərbaycan yazıçısı, publisist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun proqramlar şöbəsinin rəisi, Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin müəllimi, media üzrə ekspert, "İlin qadın yazıçısı" (2010), Prezident təqaüdçüsü (1999 və 2000).
Natəvan Dəmirçioğlu | |
---|---|
Natəvan Dəmirçi qızı Mansurova - Atamoğlanova | |
Doğum adı | Natəvan Mansurova |
Təxəllüsü | Natəvan Dəmirçioğlu |
Doğum tarixi | 1 noyabr 1963(1963-11-01) (61 yaş) |
Doğum yeri | |
Vətəndaşlığı |
![]() ![]() |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Həyat yoldaşı | Ağarıza Atamoğlanlı |
Uşaqları | Nurlan Atamoğlanlı, Nuran Atamoğlanova-Abasova |
Atası | Dəmirçi Yolux oğlu Mansurov |
Fəaliyyəti | publisist |
Mükafatları |
![]() |
Natəvan Dəmirçioğlu 1 noyabr, 1963-cü ildə Qazax rayonunun Daş Salahlı kəndində anadan olmuşdur. 1984–1989-cu illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsində təhsil almış, tələbəlik illərindən dövrü mətbuatla və Respublika Radiosu ilə əməkdaşlıq edərək, yeni ruhlu və orijinal formatlı yazılarla çıxış etmişdir. Universiteti əla qiymətlərlə oxuyan D. Natəvan Tələbə Elmi Cəmiyyətinin üzvü kimi 1985-ci ildə Bakıda keçirilən Ümmumittifaq miqyaslı "Tələbə elmi işlərinin respublika müsabiqəsi"nin qalibi olmuşdur. Sonralar Zaqafqaziya Universitetləri Tələbələrinin Elmi Konfransında rus, gürcü, erməni tələbələrdən üstün olaraq konfransın I diplomuna və xüsusi mükafatına layiq görülmüşdür. Axırıncı kursda oxuyarkən 1989-cu il aprel ayında çıxan "Müxbir" jurnalının tələbələrə həsr olunan xüsusi buraxılışında D. Natəvan haqqında ayrıca məqalə verilmişdir. 1989-cu ildə Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verlişləri Komitəsində müxbir, 1989–1991-ci illərdə kiçik redaktor, 1991–1994-cü illərdə redaktor, 1994–1995-ci illərdə isə böyük redaktor kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1995–2022-ci illər ərzində Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunda Cənubi Azərbaycan şöbəsinin müdiri, 2022–2023-cü illər ərzində həmin müəssisənin direktor müavini, 2023-cü ilin aprel ayından etibarən Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun proqramlar şöbəsinin rəisi vəzifəsində çalışır. 2002–2007-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin doktorantı olmuşdur. 2012-ci ildə "Güney Azərbaycanda milli mədəniyyətin inkişafında Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun rolu" adlı dissertasiya işini uğurla müdafiə etmiş, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışdır. Elmi məqalələri Respublikamızda və Rusiyada, Ukraynada, Türkiyədə, Qazaxıstanda, Uralda nəşr olunmuşdur.
Natəvan xanımın atası Dəmirçi Yolux oğlu Mansurov rəssam, ağac oyma sənətinin mahir ustası olmuşdur. Qazaxın Daş Salahlı kəndinin yüksək evtikmə mədəniyyəti onun adı ilə bağlıdır. Natəvan Dəmirçioğlu 1989-cu ildə Ağarıza Atamoğlanlı ilə ailə qurmuş, bu evlilikdən iki övladı dünyaya gəlmişdir, dörd nəvəsi var:
Qızı Atamoğlanova-Abasova Nuran Bakı Musiqi Akademiyasının bakalavr, magistr, doktorantura pilləsini bitirmişdir. Dövlət İmtahan Mərkəzində çalışır. Oğlu Atamoğlanlı Nurlan zabitdir.
Natəvan xanım pedaqoji fəaliyyətlə də məşğuldur. 2006-cı ildən Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinin televiziya və radio jurnalistikası kafedrasının saat hesabı müəllimidir. BDU- nun Jurnalistika fakültəsinin bakalavr və magistratura mərhələlərində ayrı-ayrı illərdə "RTV jurnalistikasının əsasları", "Jurnalistin praktik yaradıcılığı", "Xüsusi kurs", "Azərbaycan Beynəlxalq Radiosu","İslami dəyərlərin RTV-də işıqlandırılması", "Ədəbi redaktə" fənnlərindən mühazirə və seminar dərsləri deyib. On ilə yaxın Odlar Yurdu Universitetinin "Jurnalistika, dil və ədəbiyyat" kafedrasının müəllimi kimi fəaliyyət göstərib. Odlar Yurdu Universiteti tələbələrinə " Beynəlxalq Jurnalistika", "Kütləvi informasiya vasitələrinin hüquqi tənzimlənməsi","Jurnalist sənətkarlığı və tələbənin praktik yaradıcılığı", "Jurnalistin nitq mədəniyyəti", "Radio və TV jurnalistikasında aparıcının iş metodikasının xüsusiyyətləri" fənlərindən mühazirə və məşğələlər keçib. 2013-cü ildə Odlar Yurdu Universitetində Ulu Öndər Heydər Əliyevin 90 illik yubleyinə həsr edilmiş Beynəlxalq elmi konfransın humanitar bölməsinin elmi katibi olub. Bir neçə il isə Bakı Avrasiya Universitetində "Araşdırma jurnalistikası", " Peşəkar jurnalistika", "RTV jurnalistikasının iş metodikası" fənlərindən mühazirələr oxumuşdur. Tədris sahəsində onun fəaliyyəti həm də bu fənlərin proqramlarının hazırlanması ilə bağlıdır. Pedaqoji fəaliyyəti dövründə onlarla tələbənin diplom rəhbəri və məsləhətçisi olmuşdur. Natəvan xanım DİM-in jurnalistika ixtisası üzrə eksperti olan N. Dəmirçioğlu eyni zamanda Teleradio Akademiyasının müəllimidir.
Natəvan xanım yaradıcılığa orta məktəbdə oxuyarkən başlamışdır. İlk yazılarından olan "Bir ovuc torpaq" hekayəsi 1983-cü il, 7 mart tarixində Qazax rayonunun "Qalibiyyət bayrağı" adlı qəzetində nəşr olunmuşdur. Bunun ardınca bir pyes, bir neçə hekayə yazmışdır. Daha sonra 1997-ci ildə "Üç nöqtə", 1998-ci ildə "Səbət" povestləri "Azərbaycan" jurnalında dərc edilmişdir. O 1999-cu ildə Heydər Əliyevin imzası ilə gənc yazarlara verilən birillik prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür. Sonralar "Yetim" povesti Natəvan Dəmirçioğlu imzasını ədəbi ictimaiyyətə tanıtmışdır. Müəllif 2004-cü ildə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun "Qılınc və Qələm" mükafatına layiq görülmüşdür. 2006-cı ildə bu əsərlərin, "Avey əfsanəsi", "Dözüm" hekayələrinin və həcmcə daha kiçik olan "Kəlağayı" hekayəsinin daxil edildiyi "Birinci kitab"ı nəşr olunmuşdur. Müəllifin "Birinci kitab"ını mütəxəssislər müasir Azərbaycan nəsrinin ədəbi hadisəsi hesab edirlər. Daha sonra 2010-cu ildə müəllifin ilk kitabı rus dilinə tərcümə olunaraq Moskvanın ədəbi mühitində nüfuzlu olan "Filinta" nəşriyyatında "Kniqa pervaya" adı ilə dərc edilmişdir. Elə həmin ildə yazar həm "İlin qadın yazıçısı" elan edilmiş, həm də Prezident İlham Əliyevin imzası ilə ikinci dəfə prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür. Natəvan xanım bir sıra yaradıcılıq birliklərinin üzvüdür, dəfələrlə fəxri fərmanlarla və diplomlarla təltif edilmişdir.[1][2]
Natəvan Dəmirçioğlunun əsərləri dünyanın bir sıra dillərinə — ingilis, rus, fransız, fars, özbək dillərinə tərcümə olunmuş, türkiyə türkcəsinə uyğunlaşdırılmışdır. 2007-ci ildə İstanbulda "Hazar kıyısında yerle gök" toplusunda hekayəsi dərc olunmuş, 2014-cü ildə Kanadada "Modern Azerbaijani Women’s Prose" seriyasında "Basket" ("Səbət") povesti çap edilmiş, 2015-ci ildə isə "Yetim" əsəri Ankarada türkiyə türkcəsində kitab şəklində buraxılmışdır. "Yetim" əsəri ilk Azərbaycan müəllifinin əsəridir ki, "Ölmədən öncə okumanız gərəkən 1001 kitab" seriyasından, "Ən iyi əlli romandan biri" nominasiyasında nəşr olunmuşdur. Natəvan Dəmirçioğlunun əsərləri haqqında Azərbaycan, Rusiya, Türkiyə və Qazaxıstan mətbuatında bir sıra resenziyalar çap olunmuşdur.[3][4]
İxtisasca jurnalist olan Natəvan xanımın peşə fəaliyyəti Respublika Radiosunun incəsənət şöbəsi, sonra isə ədəbiyyat şöbəsi ilə bağlı olmuşdur. Burada "Qayğı" bədii-publisistik proqramın, "Şəbəkə", "İncəsənət salonu" verilişlərinin fəal yazarı, sonra isə "Müqəddəslik və müqəddəslərimiz", "Qalmaz belə dünya" müəllif verilişlərinin yaradıcısı, "Ovqat" verilişinin ilk yazarlarından biri, eyni zamanda, populyar "Bulaq" verilişinin ilk qadın müəllifi kimi tanınmışdır. O, Azərbaycan Beynəlxalq Radiosunun Cənubi Azərbaycan redaksiyasında işini davam etdirir.
"El folklor toplusu", "Qayıdıram Araz boyu", "Örnək", "Yurd arası çəpər olmaz" verilişlərinin yaradıcısı və müəllifi olmuşdur. Hazırda, həmçinin gündəlik "Səhər" proqramının müəlliflərindən biridir. İlk olaraq xarici verilişlərin fondunu yaratmışdır. Çox sayda verilişləri radiofondda saxlanılır. "Üç nöqtə" və "Səbət" povestləri əsasında hazırlanan radiotamaşalar Azərbaycan Radiosunun Qızıl Fondunda qorunur. "Xalq" qəzetinin sifarişi ilə bu nüfuzlu mətbu orqanda dəfələrlə siyasi mövzulu yazılarla çıxış etmişdir.
1 mart 2025-ci ildə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Sumqayıt bölməsi, Sumqayıt şəhər Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana sistemi və Əli Kərim adına Sumqayıt şəhər Poeziya Klubunun təşkilatçılığı ilə tanınmış yazıçı Natəvan Dəmirçioğlu ilə görüş və onun yeni işıq üzü görən "Açar" romanının təqdimatı keçirilib.
28 aprel 2025- ci ildə AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu, Mahmud Kaşğari adına Beynəlxalq Fond və AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanasının (MEK) birgə layihəsi əsasında yazıçı, ictimai xadim Natəvan Dəmirçioğlunun “Açar” romanının akademik müzakirəsinə həsr olunmuş “Zəfərimizin “Açar”ı mövzusunda elmi sessiya keçirilib.
"Üç nöqtə" (1996), "Səbət" (1997), "Yetim" (2004) povestlərinin, "Bir ovuc torpaq", (1981) "Avey əfsanəsi" (1986), "Dözüm" (1987), "Kəlağayı" (2005) hekayələrinin müəllifidir.[6]
2004-cü ildə "Qılınc və Qələm" mükafatına layiq görülmüş[7] 2010-cu ildə "İlin qadın yazıçısı" seçilmişdir. 1999-cu və 2010-cu illərdə prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür.[8]
7 mart 2024-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə Azərbaycan Respublikasının ictimai həyatında səmərəli fəaliyyətlərinə görə "Tərəqqi" medalı ilə təltif edilmişdir.[9]
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir. |