. Love.az

Purqaz - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Purqaz
Bu, tənha məqalədir, çünki hansısa məqalədən bu məqaləyə verilmiş keçid yoxdur.
Lütfən, əlaqəli məqalələrdən bu səhifəyə keçid verməyə çalışın. (fevral 2023)

Purqaz (inyazor Purqaz, rus salnamələrində Purqas kimi də qeyd olunur; v. 1239) — XIII əsrin ilk yarısında yaşamış erzyan hərbi və dövlət xadimi, Erzya şahzadəsi (inyazor, otsyazor)[1], erzyanların milli qəhrəmanı. Rus salnamələrinə görə, onun vaxtında mordovalıların bir hissəsinin "Purqas nahiyəsi"nin sərhədləri daxilində konsentrasiyası baş verirdi.[1]

Purqaz
Şəxsi məlumatlar
Vəfat tarixi 1239
Milliyyəti erzyan

Həyatı

redaktə

Erzyan şahzadəsi Purqaz rus knyazlıqlarına qarşı mübarizədə bulqar xanın dəstəyinə ümid bəsləyirdi[2] və şahzadə Yurinin müttəfiqi olan mokşa hökmdarı Pureş ilə daimi müharibədə idi.[3] XIII əsrin əvvəllərində Mokşa çayın aşağı axarı boyunca Oka və Temnikovo-Vod meşələri arasında Purqas nahiyəsi yarandı, burada mordvalar və feodal zülmündən qaçan rus kəndliləri (Purqas Rus dövləti) yaşayırdı.[4] Bu nahiyənin başında knyaz Purqaz dayanırdı; o, Mokşa çayın sağ sahilində, indiki Kadomdan az məsafədə, təxminən indiki Purqasovo kəndi ətrafında yaşayırdı.[5]

Purqaz onun torpaqlarına hücum edilməsinin qisasını Nijni Novqoroddan çıxmağa qərar verdi[6] və 1229-cu ilin aprel ayında "Mordoviya torpağındakı rus gücünün dayağınl" dağıtmağa çalışdı,[7] lakin ancaq şəhər posadını və ətraf kəndləri yandırmağı bacardı, qala alınmaz qaldı.[4][6]

Bir neçə ay sonra Purqaz Pureş torpaqlarına yürüş etdi, lakin cəhdi uğursuz alındı.

XIII əsrin ortalarında Purqasov nahiyəsi tatar-monqol əsarətinə düşdü.[4] Batı xanın qoşunları 1236-cı ildə yola çıxdı, ancaq işğal yalnız 1237-ci ilin yayında başladı.[8] 1237-ci ilin yayının sonunda Mordoviya diyarını ziyarət edən macar monarxı Yulian erzya şahzadəsi haqqında yazırdı: "...gücləri yetərsə müdafiə olunmaq üçün o, bir neçə nəfərlə olduqca möhkəmləndirilmiş yer yönəldi".[9] Ordaya knyazlıq yarlığı dalınca gələn tabe edilmiş knyazlar arasında Purqazın adı çəkilmir.

Ədəbiyyatda obrazları

redaktə
  • 1978 — V. F, Yeqorovun "İntiqam" (rus. «Возмездие») poeması
  • 1988 — erzya xalq yazıçısı Kuzma Abramovun "Purqaz" tarixi romanı.
  • 1991 — Valeri Yurçenkovun "Xronoqraf və ya mordoviya xalqı və onun tarixi haqda hekayə"
  • 2002 — Vladislav Romanovun "Ölüm xilas olunmaqdadır"
  • Aleksandr Kizayev "Purqaz tsörıne" ("Пургаз цёрыне"; "Purqaz cavan oğlan")

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 Е. М. Голубчик, С. С. Маркова. Всё о Мордовый: энциклопедический справочник. Мордовское книжное изд-во. 2005. 125.
  2. ↑ Юрчёнков В. А. Мордовский народ: вехи истории. Саранск. 2007. 97–98.
  3. ↑ Костомаров Н. И. Русская история в жизнеописаниях её главнейших деятелей.
  4. ↑ 1 2 3 Владимир Вольфович Богуславский. Славянская энциклопедия. Киевская Русь – Московия: в 2 т. Т.2 Н-Я. ОЛМА Медиа Групп. 2001. 219. ISBN 9785224022519.
  5. ↑ С. Д. Цуканова. Города и районы Рязанской области: историко-краеведческие очерки. Московский рабочий. 1990. 118.
  6. ↑ 1 2 Н. Храмцовский, А. В. Экземплярский. Краткий очерк истории и описание Нижнего Новгорода. Нижегородская ярмарка. 1998. 28.
  7. ↑ Павел Иванович Мельников. Очерки мордвы. Мордовское книжное издательство. 1981. 28.
  8. ↑ И. П. Должаев, А. С. Лузгин. Мордовский народ: что нас волнует. Мордовское кн. изд-во. 1991. 7.
  9. ↑ П. Д. Грузнов. История Мордовии в лицах: биографический сборник. Научно-иссл. ин-т языка, литературы, истории и экономики при Совете Министров--Правительстве Республики Мордовии. 1994. 160. ISBN 9785759510260.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Purqaz&oldid=6908914"
LOVE.AZ