Qozinaki (gürc. გოზინაყი ) — İncə doğranmış və qovrulmuş qozun (nadir hallarda fındıq və ya badam) ərinmiş bal ilə qarışdırılmasından yaranan gürcü milli şirniyyatı.[1][2][3]
Qozinaki | |
---|---|
![]() | |
Mənşəyi | |
Tərkibi | |
Əsas | |
Digər mətbəxlərdə | |
Oxşar | Qrilyaj |
Şirniyyatın adı, ehtimal ki, şirniyyatın əsas hissəsini təşkil edən "qoz" sözündən götürülmüşdür. Qoz sözü, qonşu və gürcülərlə birlikdə yaşayan azərbaycanlıların dilində istifadə edilən sözdür. Qonşu olduqları və Tbilisidə uzun müddət azərbaycan dilinin hakim dil olması səbəbindən Azərbaycan dilindən gürcü dilinə bir çox sözlər keşmişdir.[4]
1868-ci ildə Gürcüstanın "Vaxt" (gürc. დროება) qəzetində dərc olunmuş yazıda, qoz və ya badam və ərinmiş baldan hazırlanan şirniyyatın resepti verilib.[5]
Vilyam Poxleobkin “Xalqımızın milli mətbəxləri” kitabının “Gürcü mətbəxi” bölməsində qovrulmuş doğranmış qozdan (badam və ya fındıq), qaynadılmış baldan və şəkər tozundan hazırlanmış qozinaki reseptini verir.[6]
Gürcüstanda gozinaki ənənəvi olaraq Milad və Yeni il süfrəsi üçün hazırlanır.[7][8] Gürcü xalqının qədim dini inancına görə bal və qoz müqəddəs yemək hesab edilərək “Batonebi”yə hədiyyə kimi təqdim edilirdi. Həmçinin, Svanetidə qeyd edilən Lipanali günündə, inanclara görə, ölülərin ruhlarının geri döndüyü yola bal və süd qarışığı səpilir.[9][10]
Hazırlanması zamanı, reseptdən asılı olaraq, şəkər siropu, bəkməz və ya bal, qoz ləpəsi, ərik çəyirdəyi, günəbaxan, küncüt, badam istifadə edilir.
Qozinaki karamel qrupundan olan şərq şirniyyatıdır.[11] Avrasiya İqtisadi Birliyində tətbiq olunan Belarus Respublikasının "Şəkər şirniyyatları. Ümumi spesifikasiyalar" standartı Qozinakini "karamel istehsalının şəkər şirniyyatı" kimi təyin edir.[12]