 |
 |
Love.az |  |
 |
Qrenlandiya iti (qren. Kalaallit Qimmiat, dan. Grønlandshund) — böyük haski növünə aid it cinsi. Əsasən xizək çəkmək üçün istifadə edilən bir cins olaraq tanınır. Bu itlər 1,000 il əvvəl tule xalqı tərəfindən Sibirdən Şimali Amerikaya gətirilmişdir. Kanada eskimos iti ilə eyni cins hesab edilir, çünki hələ genetik olaraq fərqlənməmişdir.[1]
| Qrenlandiya iti | |
|---|---|
 | |
| Mənşəyi | |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qrenlandiya itləri 29 iyul 1875-ci ildə Britaniyada keçirilən it sərgilərində nümayiş etdirilmişdir. Bu məlumat 6 avqust 1875-ci tarixində "Live Stock Journal" və "Fanciers Gazette" nəşrlərində dərc edilmişdir. 1880-ci ildə İtçilik Klub tərəfindən tanınmışdır. Qrenlandiya itləri əsrlər boyu Arktika bölgələrində yük daşıyan heyvanlar olaraq istifadə olunmuşdur. Onlar güclü bədən quruluşu və qalın xəzə malikdirlər, sərt iş mühitində yük daşımaq və dözümlülük göstərmək qabiliyyətinə sahibdirlər. Roald Amundsen 1912-ci ildə Antarktikaya etdiyi səfərdə bu itlərdən böyük uğurla istifadə etmiş və Cənub qütbünə ilk dəfə çatan şəxs olmuşdur.[2][3][4][5]
Qrenlandiya itləri paleoeskimos xalqı tərəfindən 4,500 il əvvəl və tule xalqı tərəfindən 1,000 il əvvəl Sibirdən gətirilmişdir. Bu itlər Qrenlandiyada təxminən 4,000 il əvvəl görülməyə başlanmışdır. Kanada eskimos itləri və Qrenlandiya itləri tule xalqına aid olan itlərdən tərtib edilmişdir. 2015-ci ildə aparılan bir araşdırma bu itlərin həm Kanada eskimos iti, həm də Qrenlandiya iti olaraq eyni cins olduğunu və hələ də birləşdirilmiş irsə sahib olduqlarını göstərmişdir.[6][7]
Qrenlandiya itləri güclü və ağır quruluşlu bir itdir. Onlar geniş, üçbucaqlı başa, azca əyilmiş gözlərə və donmağa qarşı qoruyan qalın tüklərlə örtülmüş kiçik üçbucaqlı qulaqlara malikdirlər. Ayaqları güclü, əzələli və qısa tüklüdür. Xaltalı quyruqları belində yuvarlanır və dincəldikdə quyruqları tez-tez burnunu örtür. Kürkləri orta uzunluqdadır və iki qatlıdır. Daxili qat qısa, yuna bənzər tüklərlə örtülmüş, xarici qat isə daha uzun və sərt, suya davamlı tüklərdən ibarətdir. Qrenlandiya itləri bütün rənglərdə ola bilər, lakin mavi gözlər və heteroxromiya qəbul edilmir. Erkəklərin boyu 60 sm, dişilərin boyu isə 55 sm və ya daha yüksəkdir.[8]
Qrenlandiya itləri yalnız qış mövsümündə işləyirlər və yay dövründə aktiv olmadıqları müddət ərzində güclərini toplayırlar. Onlar çətin ərazilərdə asanlıqla və yüksək tempdə hərəkət edə bilərlər. İşçi itləri olaraq, xüsusilə fiziki gücləri və dözümlülükləri ilə qiymətləndirilir. Bu itlər yorulmaz və cəsarətli bir əhval-ruhiyyəyə malikdirlər.[8]
 |
 |
LOVE.AZ |  |
 |
|
