Roman Şuxeviç (ukr. Роман-Тарас Осипович Шухевич, təxəllüsü olan Tur və Taras Çuprinka ilə də tanınır; 30 iyun 1907[1][2] – 5 mart 1950[1][2], Lvov) — ukraynalı hərbi xadim və siyasətçi, Ukrayna Üsyan Ordusunun (UÜO) ali baş komandanı, Ukrayna Millətçiləri Təşkilatının (OUN) fəal üzvü.[3] O, İkinci Dünya müharibəsi zamanı və sonrakı illərdə Ukraynanın müstəqilliyi uğrunda aparılan silahlı mübarizənin əsas simalarından biri olmuşdur.[4]
Roman Şuxeviç | |
---|---|
ukr. Шухевич Роман Осипович ukr. Роман Йосипович Шухевич | |
![]() | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum adı |
Шухевич Роман Осипович Роман Йосипович Шухевич |
Doğum tarixi | 30 iyun 1907(1907-06-30)[1][2] |
Vəfat tarixi | 5 mart 1950(1950-03-05)[1][2] (42 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Təhsili |
|
Hərbi fəaliyyəti | |
Mənsubiyyəti | Ukrayna Milli Hökuməti (1941) |
Qoşun növü | Abver, Şutsmanşaft, Ukrayna Üsyan Ordusu |
Xidmət illəri | 1928-ci ildən |
Rütbəsi | general |
Döyüşlər | |
Təltifləri |
![]() ![]() ![]() |
![]() |
Roman Şuxeviç 1907-ci il iyunun 30-da Lvov şəhərində, o vaxt Avstriya-Macarıstan imperiyasının tərkibində olan ərazidə anadan olmuşdur.[5] Orta təhsilini tamamladıqdan sonra Lvov Politexnik İnstitutunda mühəndis ixtisası üzrə ali təhsil almışdır. O, tələbəlik illərindən etibarən ukrayna millətçi təşkilatlarında iştirak etmiş, "Plast" adlı skaut təşkilatının üzvü olmuşdur.[6] 1920–1930-cu illərdə Şuxeviç Ukrayna Millətçiləri Təşkilatına (OUN) qoşulmuş və təşkilatın silahlı qanadında fəaliyyət göstərmişdir.[7] 1930-cu illərin sonlarında Polşa və Sovet hakimiyyətlərinə qarşı bir sıra gizli əməliyyatlarda iştirak etmişdir. 1941-ci ildə Almaniya SSRİ-yə hücum etdikdən sonra Şuxeviç almanlarla əməkdaşlıq etmiş və "Nachtigall" batalyonunun komandirlərindən biri olmuşdur.[8] Lakin daha sonra Ukraynanın müstəqilliyi uğrunda Almaniyaya qarşı da mövqe sərgiləmişdir. 1943-cü ildə Ukrayna Üsyan Ordusunun (UÜO) baş komandanı təyin edilmişdir. Onun rəhbərliyi altında UÜO həm Almaniya, həm də Sovet qüvvələrinə qarşı mübarizə aparmışdır.[9]
Şuxeviç uzun illər Sovet xüsusi xidmət orqanlarının təqibi altında olmuşdur. 1950-ci il martın 5-də Lvov vilayətinin Bilohorsça kəndində NKVD ilə toqquşma zamanı həlak olmuşdur. Roman Şuxeviç Ukraynada milli qəhrəman kimi qəbul olunsa da, onun fəaliyyəti beynəlxalq aləmdə mübahisəli qiymətləndirilir. Bəzi tədqiqatçılar onu almanlarla əməkdaşlıqda, digərləri isə antisovet müqavimətin simvolu kimi qiymətləndirirlər.[10]
2007-ci ildə Ukrayna prezidenti Viktor Yuşşenko tərəfindən ona "Ukraynanın Qəhrəmanı" fəxri adı verilmiş,[11] lakin bu qərar sonradan məhkəmə tərəfindən ləğv edilmişdir.[12]
...on the German side and Roman Shukhevych ('Tur', 'Taras Chuprynka') as head of the Ukrainian staff, wore the uniform of the Wehrmacht.
The OUN-UPA-planned ethnic cleansing continued unabated throughout summer 1943. The crescendo came on the night of July 11–12, 1943 when the UPA planned a highly coordinated attack (known among Poles as the 'Peter and Paul action' for the holiday on which it occurred) against Polish villages in three raions: Kovel', Khorokhiv, and Volodymyr-Volyns'kyi. Over one hundred localities were targeted in this action, and some 4,000 Poles were murdered. Finally, the last wave of attacks came in December 1943 before Shukhevych decided to move the cleansing operations to Galicia where tens of thousands more Galician Poles were murdered. Following the killings in Volhynia, the UPA-North group gave the order to 'destroy all traces of the Poles' by 'destroying all Polish churches and all other Polish places of worship'.
Vikianbarda Roman Şuxeviç ilə əlaqəli mediafayllar var. |
Vikisitatda Roman Şuxeviç ilə əlaqədar sitatlar var. |