. Love.az

Yekaterinoslav Quberniyasi - Wikipedia - Love.az

Ana Səhifə - Yekaterinoslav Quberniyasi

Yekaterinoslav quberniyası (rus. Екатеринославская губерния) - 1802-1925-ci illərdə Rusiya imperiyasının ərazisində mövcud olmuş quberniya. Paytaxtı keçmiş Yekaterinoslav, indiki Dnepr şəhəri olmuşdur. Quberniya şimaldan Poltava quberniyası, şərqdən Don Host vilayəti, Cənub-şərqdən Azov dənizi, Tavrida quberniyası və şərqdən isə Xerson quberniyası ilə həmsərhəd olmuşdur.

Yekaterinoslav quberniyası
rus. Екатеринославская губерния
Gerb[d]
Gerb[d]

48°27′00″ şm. e. 34°58′59″ ş. u.HGYO

Ölkə Rusiya İmperiyası
İnzibati mərkəz Dnepr
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1802
Ləğv edilib 1925
Sahəsi
  • 55.704,4 km²
Əhalisi
Əhalisi
  • 2.113.674 nəf.
Yekaterinoslav quberniyası xəritədə
Yekaterinoslav quberniyası xəritədə
Ardıcıllıq
← Yekaterinoslav canişinliyi[d] Dnepropetrovsk dairəsi[d] →
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Quberniyanın keçmiş sərhədləri müasir Ukraynanın Luqansk vilayəti, Donetsk vilayəti, Dnepropetrovsk vilayəti və Zaporojya vilayətinin indiki ərazilərini əhatə edirdi. 1925-ci ilin 6 iyun tarixində Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqında keçirilmiş ərazi-inzibati islahatlar çərçivəsində Yekaterinoslav quberniyası ləğv edilmişdir.[1][2]

Mündəricat

  • 1 Coğrafiya
  • 2 İnzibati bölgü
    • 2.1 Əsas şəhərlər
  • 3 Dil
  • 4 Din
  • 5 İstinadlar

Coğrafiya

redaktə

Hərbi topoqrafik tədqiqatın məlumatlarına əsasən quberniyanın ərazisi 55 688,4 kvadratmetrdir. Bu rəqəm təxminən 5730 min desiatinaya bərabərdir. Mərkəzi Statistika Komitəsinin məlumatına görə (göllər və estuarlar istisna olmaqla) ümumi ərazi 55 704,4 k və ya 5.635.737 desyatindən ibarət idi. Quberniyanın səthi çöl düzənliyidir, şimalda və cənubda iki yamac və bir neçə təpə möcuddur.

Quberniyanın ən yüksək nöqtəsi, dəniz səviyyəsindən 400 m yüksəklikdə, Donets hövzəsində və Azov dənizinin çaylarında Slavyanoserbsky rayonunun cənub hissəsində yerləşir. Qalan təpələr Pavloqrad və Novomoskovsk qəzalarında, Oreli, Orelka və Samara çayları boyunca və quberniyanın qərbində yerləşmiş, burada qranit silsiləsi Dnepr, İnqulets və Kalmiusdan keçərək, onların üzərində daşlıqlar əmələ gətirmişdir.

İnzibati bölgü

redaktə

Yekaterinoslav general-qubernatorluğu 8 qəzadan (inzibati mərkəzləri mötərizədə) ibarət idi:

Qəza Şəhər Gerb Ərazi Əhali
Transliterasiya Kiril qrafikası
Aleksandrovsk Александровскій Aleksandrovsk
 
 10,015.8 km2
(3,867.1 kv. mil)		 271,678
Baxmut Бахмутскій Baxmut
 
 9,224.8 km2
(3,561.7 kv. mil)		 332,478
Verxnedneprovsk Верхнеднѣпровскій Verxnedneprovsk
 
 6,862.3 km2
(2,649.5 kv. mil)		 211,674
Yekaterinoslav Екатеринославскій Yekaterinoslav
 
 7,858 km2
(3,034 kv. mil)		 357,207
Mariupol Маріупольскій Mariupol
 
 8,989.2 km2
(3,470.7 kv. mil)		 254,056
Novomoskovsk Невомосковскій Novomoskovsk
 
 6,532 km2
(2,522 kv. mil)		 260,368
Pavlohrad Павлоградскій Pavlohrad
 
 8,815.7 km2
(3,403.8 kv. mil)		 251,460
Slavyanoserbsk Славяносербскій Luqansk
 
 5,089 km2
(1,965 kv. mil)		 174,753

Əsas şəhərlər

redaktə
  • Yekaterinoslav – 112,839[3] (1897), (rus– 47,140, yəhudi– 39,979, ukrayn– 17,787)
  • Mariupol – 31,116 (rus– 19,670, yəhudi– 4,710, ukrayn– 3,125)
  • Luqansk – 20,404 (rus– 13,907, ukrayn– 3,902, yəhudi– 1,449)
  • Baxmut – 19,316 (ukrayn – 11,928, rus– 3,659, yəhudi– 3,223)
  • Aleksandrovsk – 18,849 (ukrayn– 8,101, yəhudi– 5,248, rus– 4,667)
  • Pavlohrad 15,775 (rus– 5,421, ukrayn– 5,273, yəhudi– 4,353)
  • Novomoskovsk – 12,883 (ukrayn– 9,956, yəhudi– 1,436, rus– 1,237)
  • Verxnedneprovsk – 6,501 (ukrayn– 3,752, yəhudi– 2,061, rus– 739)
  • Slavyanoserbsk – 3,122 (rus– 1,607, ukrayn– 1,342, yəhudi– 143)

XIX əsrin əvvəllərindən 1887-ci ilə qədər Rostov-na-Donu şəhəri və bütün Taqanroq qəzası qubernatorluğun tərkibində olmuşdur, 1897-ci il siyahıyaalınmasına qədər sonra həmin inzibati vahidlər Don vilayətinə verilmişdir. Yekaterinoslav quberniyasının əhalisinə görə ən böyük şəhəri 119 min nəfərlə Rostov-na-Donu şəhəri idi. XIX əsrdə Taqanroq ümumi sıralamada üçüncü yeri tuturdu.

  • Rostov-na-Donu – 119,476 (rus– 94,673, yəhudi– 11,183, ukrayn– 5,612)
  • Taqanroq – 51,437 (rus– 40,899, ukrayn– 4,676, yəhudi– 2,685)

Dil

redaktə
  • 1897-ci il Rusiya imperiyasında aparılmış siyahıyaalmaya görə.
Ana dil Yekaterinoslav quberniyası
Екатеринославская губерния[4] 		Hər bir qəza üçün
Yekaterinoslav
Екатеринославский уезд[5] 		Pavlohrad
Павлоградский уезд[6] 		Baxmut
Бахмутский уезд[7] 		Novomoskovsk
Новомосковский уезд[8] 		Mariupol
Мариупольский уезд[9] 		Alexandrovsk
Александровский уезд[10] 		Slavyanoserbsk
Славяносербский уезд[11] 		Verxnedneprovsk
Верхнеднепровский уезд[12]
Say % Say Say Say Say Say Say Say Say
Cəmi 2,113,674 100% 357,207 251,460 332,478 260,368 254,056 271,678 174,753 211,674
Rus 364,974 17.27% 75,190 36,164 103,702 9,628 35,691 15,445 79,281 9,873
Ukrayn 1,456,269 68.90% 198,982 200,434 193,510 242,737 117,206 224,122 88,218 191,160
Belarus 14,052 0.66% 4,033 505 2,468 196 1,697 3,353 1,564 236
Polyak 12,365 0.59% 7,933 553 2,000 316 528 293 511 231
Alman 80,979 3.83% 20,609 5,806 12,646 3,452 19,104 14,014 896 4,452
Fransız 908 0.04% 197 8 451 50 46 18 122 16
İtalyan 146 0.01% 21 1 37 0 39 14 25 9
Rumın 9,175 0.43% 1,771 29 6,371 0 95 2 839 68
İngilis 369 0.02% 14 1 284 0 41 2 13 14
Yunan 48,740 2.31% 193 38 142 9 48,290 45 14 9
İdiş 99,152 4.69% 46,441 7,363 9,457 3,635 10,291 13,886 2,631 5,448
Tatar 17,253 0.82% 868 255 346 7 15,472 128 151 26
Türk 5,555 0.26% 168 15 20 9 5,317 14 4 8
Qaraçı 1,293 0.06% 103 172 255 272 21 203 177 90
Digər 1,888 0.09% 519 71 655 28 164 77 251 23
Naməlum 556 0.03% 165 45 134 29 54 62 56 11

Din

redaktə
  • 1897-ci il Rusiya imperiyasında aparılmış siyahıyaalmaya görə.[13]
Din Say Faiz (%) Kişi Qadın Şəhərdə Şəhərdən kənarda
Şərqi ortodoks 1,903,264 90.05% 982,616 920,648 167,263 1,736,001
İudaizm 101,088 4.78% 51,679 49,409 64,024 37,064
Lüteran 39,530 1.87% 19,972 19,558 2,085 37,445
Roma-Katolik 32,154 1.52% 17,658 14,496 5,388 26,766
Mennonit 23,922 1.13% 12,132 11,790 208 23,714
Qədim inanclar 9,393 0.44% 4,699 4,694 421 8,972
Müsəlman 2,090 0.10% 1,700 390 1,039 1,051
Baptist 1,150 0.05% 606 544 5 1,145
Erməni Həvari 448 0.02% 301 147 225 223
Kəraim 359 0.02% 178 181 302 57
Kalvinist 157 0.01% 95 62 15 142
Anqlikan 46 0.00% 26 20 16 30
Digər 73 0.00% 53 20 14 43
Cəmi 2,113,674 100% 1,091,715 1,021,959 241,005 1,872,669

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Article Arxivləşdirilib 2016-11-18 at the Wayback Machine from the Legal Encyclopedia. Volume 3, main editor Yuri Shemshuchenko, 2001 ISBN 966-7492-03-6 (in Ukrainian)
  2. ↑ Article Arxiv surəti 1 avqust 2021 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib avqust 1, 2021, at the Wayback Machine from the Böyük Rusiya Ensiklopediyası. Volume 13, main editor Yuri Osipov, 2009 ISBN 978-5-85270-344-6 (in Russian)
  3. ↑ "Population of Yekaterinoslav". 2014-12-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-18.
  4. ↑ Екатеринославская губерния – вся [Yekaterinoslav Governorate, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2015-02-07 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  5. ↑ Екатеринославский уезд – весь [Yekaterinoslav Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2016-01-29 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  6. ↑ Павлоградский уезд – весь [Pavlograd Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  7. ↑ Бахмутский уезд- весь [Bakhmut Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2014-09-03 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  8. ↑ Новомосковский уезд – весь [Novomoskovsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  9. ↑ Мариупольский уезд – весь [Mariupol Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2014-09-03 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  10. ↑ Александровский уезд – весь [Alexandrovsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  11. ↑ Славяносербский уезд – весь [Slavyanoserbsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  12. ↑ Верхнеднепровский уезд – весь [Verkhnedneprovsk Uyezd, all], Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России [The first national census of the Russian Empire in 1897. Distribution of the population by mother tongue and uyezd of 50 provinces of European Russia.], Демоскоп Weekly, 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2024-03-18
  13. ↑ The first national census of the Russian Empire in 1897, Ed. N.A.Troynitskogo. t.I. The total body of the Empire's first general census of population development results produced by 28 January 1897. St. Petersburg, 1905. Table XII. Population by religions.
    Religion Statistics of 1897 Yekaterinoslav Arxivləşdirilib 2023-06-08 at the Wayback Machine  (rus.)
    Religion Statistics of 1897 Yekaterinoslav in the cities Arxivləşdirilib 2023-06-08 at the Wayback Machine
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Yekaterinoslav_quberniyası&oldid=8042872"
LOVE.AZ