 |
 |
Love.az |  |
 |
Osmanlı ordusu (osman. اردوي همايون) — Osmanlı imperiyasının rəsmi ordusu. Osmanlı ordusunun tarixi iki əsas dövrə bölünür. Klassik dövr adlanan birinci dövr dövlətin yarandığı 1299-cu ildən XIX əsrin əvvələrinə qədər davam etmişdir. Bu dövrdə əsasən müxtəlif tipli hərbi islahatlar keçirilmişdir. İkinci dövr isə müasir dövr adlanır və bu dövrdə Osmanlı ordusu quru qoşunları, donanma və hava qüvvələri olmaqla üç yerə bölünür.
Osmanlı imperiyasının ordusunun formalaşması zamanı Rum sultanlığı, Elxanilər dövləti və Məmlük dövlətində istifadə olunan hərbi sistemlərdən istifadə olunmuşdur. Osmanlı ordusunda ordu başçısı xaqan adlandırıdı. Piyada və atlılardan təşkil olunmuş hərbi birləşmələr, zamanla müsəllam qoşun növünün tərkibinə qatılmışdır. 1299-cu ildə dövlət yaranarkən Osmanlının paşalarından olan Ələddin Paşa və Qadı Cəndərəli Qara Xəlilin rəhbərliyi ilə türk gənclərindən təşkil olunmuş, hər biri min nəfərlik, iki ordu birləşməsini yaradıldı. II Mehmed yeni hərbi birləşmələrin yaradılmasına çalışırdı. Yeniçərilər II Mehmedin dövründə daha da güclənmiş və sayları artmışdır. Yeniçərilər ləğv olunduğu ilə qədər Osmanlı imperiyasında hər zaman mühüm ünsür hesab olunurdular. Cem Sultan və II Bəyazid arasında baş vermiş hakimiyyət mübarizəsi zamanı, yeniçərilərin II Bəyazidi dəstəkləməsi nəticəsində II Bəyazid həmin mübarizədə qalib gəlmişdir.
Osmanlı imperiyasınının durğunluq dövründə bir çox hərbi birləşmələr ləğv olunmuşdur. Ordu birliklərinin saxlanması əlavə xərc olduğundan müsəllam və voynuk birləşmələri ləğv edilmişdir. Qapıqulu ocağından olan əsgərlərin sayı 1610-cu ildə 40.000 nəfərə qədər yüksəldiyi halda, Timarlı sipahilərin sayı 20.000 nəfərə düşmüşdür. İmperiyada yaşanan durğunluq dövrü ordu hissələrinədə bir başa təsir göstərmişdir. III Murad ordunu durğunluqdan çıxartmaq üçün Avropada aparılan hərbi islahatları öz ordusuna tətbiq etmək istəmişdir. Ancaq III Muradın bir tərəfdən orduda islahatlar keçirmək, digər tərəfdə isə yeniliklərə qarşı gəlməsi səbəbindən III Muradın hərbi islahatları heç bir nəticə verməmişdir. Osmanlı ordusunun zəifləməsinin əsas səbəbilərindən bir neçə bu şəkildə sıralanmışdır.
Osmanlı Quru Qoşunlarının yenidən təşkilatlandırılması Balkan müharibələrindəki məğlubiyyətdən sonra başlamış, Birinci Dünya müharibəsindən əvvəl tamamlanmışdır. Bu təşkilatlanmadan sonra Quru qoşunları Hərbiyənin nəzarətində olan 4 ordu müfəttişliyi şəklində, biri sərbəst 13 ordu korpusu və bunlara bağlı 38 piyada diviziyası(ikisi sərbəst) və 4 atlı diviziyasından ibarət oldu.
Osmanlı imperiyasının donanma ilə maraqlanmağa başlaması İzmit və Gəmlik tərəflərinin, sonralar Karəsi bəyliyinin tutulması ilə başlamışdır. Karəsi bəyliyinin gəmilərindən faydalanaraq Rumelinə keçən Osmanlı, 1390-cı ildə Geliboluda önəmli bir liman tikmişdir. Saruhanoğulları, Aydınoğulları və Menteşeoğulları bəylikləri kimi dənizə çıxışı olan bəyliklər Osmanlı imperiyasının tərkibinə daxil olduqdan sonra onların limanlarından da istifadə olunmuşdur.
.svg)
.jpg)
 |
 |
LOVE.AZ |  |
 |
|