Bu səhifədə iş davam etməkdədir. Müdaxilə etməyə tələsməyin!
|
Andrey Qeym (21 oktyabr 1958[1][2][…], Soçi, RSFSR, SSRİ[3][4][…])[6] — sovet fiziki, fizika üzrə 2010-cu il Nobel mükafatı laureatı (Konstantin Novosyolovla birgə), ilk dəfə[7][8] qrafen istehsalı metodunun tərtibatçılarından biri kimi tanınır.
Andrey Qeym | |
---|---|
rus. Андрей Константинович Гейм | |
![]() | |
Doğum tarixi | 21 oktyabr 1958(1958-10-21)[1][2][…] (66 yaş) |
Doğum yeri | |
Elm sahələri | bərk cisimlər fizikası[d], Nanotexnologiya |
Elmi dərəcəsi |
|
İş yerləri | |
Təhsili |
|
Üzvlüyü |
|
Mükafatları |
![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
O, London Kral Cəmiyyətinin üzvüdür (2007il)[9] və ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının xarici üzvüdür (2012il).
1958-ci ildə Soçidə mühəndis ailəsində anadan olub.[10] 1964-cü ildə ailə Nalçikə köçdü. 1975-ci ildə Andrey Qeym Nalçikdəki 3 nömrəli orta məktəbi qızıl medalla bitirib[11][12]. 8 ay Nalçik Elektrovakuum Zavodunda işlədi. Bu zaman o, V. Q. Petrosyanla tanış olur və ondan fizika haqqında geniş məlumatlar alır.[13]
1976-cı ildə Moskva Fizika-Texnologiya İnstitutuna daxil olub. 1982-ci ilə qədər ümumi və tətbiqi fizika fakültəsində təhsil alıb, oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirib, aspiranturaya daxil olub. 1987-ci ildə Rusiya Elmlər Akademiyasının Bərk Cisimlər Fizikası İnstitutunda V. T. Petraşovun rəhbərliyi altında "Helikon rezonans üsulu ilə metallarda daşınma relaksasiyası mexanizmlərinin tədqiqi" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır[14]. SSRİ EA Bərk Cisimlər Fizikası İnstitutunda və SSRİ Elmlər Akademiyasının Mikroelektronika Texnologiyası Problemləri İnstitutunda elmi işçi işləmişdir[15].
2004-cü ildə Andrey Qeym tələbəsi Konstantin Novosyolovla ilə birlikdə karbonun tək atomlu təbəqəsi olan yeni material qrafen istehsalı texnologiyasını icad etdi. Sonrakı təcrübələr zamanı məlum oldu ki, qrafen bir sıra unikal xüsusiyyətlərə malikdir: o, yüksək davamlıdır, mis kimi elektrik cərəyanını keçirir, istilik keçiriciliyinə görə bütün məlum materialları üstələyir, işığa şəffafdır, eyni zamanda helium atomlarını belə keçirməyəcək qədər sıxdır. Bütün bunlar onu bir sıra tətbiqlər, xüsusən də sensor ekranların, işıq panellərinin və bəlkə də günəş batareyalarının yaradılması üçün perspektivli material olduğunu deyir[16].
Bu kəşfə görə Fizika İnstitutu (Böyük Britaniya) 2007-ci ildə A. Qeymi "Mott medalı" ilə təltif etdi. O, həmçinin nüfuzlu Avrofizika Mükafatını (Konstantin Novosyolovla birgə) aldı. 2010-cu ildə isə "İkiölçülü qrafen materiallarına dair həyata keçirdikləri əhəmiyyətli eksperimentlərə görə" Konstantin Novosyolovla bölüşdüyü Fizika üzrə Nobel Mükafatına layiq görüldü.[17]