 |
 |
Love.az |  |
 |
Lyudmila Yevgeniyevna Ulitskaya (rus. Людми́ла Евге́ньевна Ули́цкая; 21 fevral 1943[1][2][…], Davlekonovo, RSFSR, SSRİ) — Rusiya yazıçısı, tərcüməçisi, ssenaristi, hüquq müdafiəçisi və ictimai xadimi.
| Lyudmila Ulitskaya | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum tarixi | 21 fevral 1943[1][2][…] (82 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, ssenarist, tərcüməçi, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, insan hüquqları fəalı, nasir, dramaturq |
| Fəaliyyət illəri | 1980-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | rus dili |
| Mükafatları |
   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rusiya Buker Mükafatını qazanan ilk qadın (2001).[3] Böyük Kitab Mükafatı laureatı (2007, 2016). Lyudmila Ulitskayanın əsərləri ən azı 33 dilə tərcümə edilib. İctimai xadim, “Seçicilər Liqası”nın təsisçisi.
Lyudmila Ulitskaya Böyük Vətən müharibəsi başlayandan sonra valideynlərinin ailəsinin təxliyə olunduğu Ufada anadan olub.[4] Onun hər iki babası Yakov Samoyloviç Ulitski və Boris Efimoviç Ginzburq repressiyaya məruz qalıb və həbs ediliblər.[5][6] 1942-ci ilə qədər ailə daha sonra Sverdlovska köçürülüb. Ulitskaya evakuasiyadan qayıtdıqdan sonra Moskvada orta məktəbi bitirib.
Moskva Dövlət Universitetinin biologiya fakültəsini bitirib. O, iki il SSRİ Elmlər Akademiyasının Ümumi Genetika İnstitutunda işləyib, oradan 1970-ci ildə istefa verib. O vaxtdan Ulitskaya öz etirafına görə heç vaxt dövlət xidmətidə işləməyib. Lyudmila Ulitskaya Yəhudi Kamera Musiqili Teatrının ədəbi direktoru işləyib, oçerklər, uşaq pyesləri, radio, uşaq və kukla teatrları üçün dramatizasiyalar yazıb, monqol dilindən pyeslərə baxıb, şeirlər tərcümə edib.
Gəncliyindən şair və hüquq müdafiəçisi Natalya Qorbanevskaya ilə dost olub.[7] O, dissidentlərlə yaxın idi və samizdatın yenidən nəşri ilə məşğul idi və bu onun Ümumi Genetika İnstitutundan qovulmasına səbəb olub.[8]
Ulitskaya hekayələrini 1980-ci illərin sonlarında jurnallarda dərc etməyə başlayıb. Onun ssenarisi əsasında “Azadlıq bacıları” (1990, rejissor Vladimir Qrammatikov) və “Hər kəs üçün qadın” (1991, rejissor Anatoli Mateşko) filmləri çəkildikdən sonra məşhurlaşıb. Ulitskayanın ən məşhur hekayəsi S19-da nəşr olunan “Mirvıy” olub. 1994-cü ildə bu əsər Fransada ilin ən yaxşı tərcümə edilmiş kitabı kimi tanınıb və müəllifə Fransız Mediçi Mükafatını qazandırıb. Fransada Lyudmila Ulitskayanın ilk kitabı ("Kasıb qohumlar" toplusu, 1993) fransız dilində nəşr olunub.
2007-ci ildə Ulitskaya humanitar təşəbbüsləri dəstəkləmək üçün fond yaradıb. Lyudmila Ulitskaya Fondunun layihələrindən biri də “Yaxşı kitablar” layihəsidir, bu layihə çərçivəsində o, özü Rusiya nəşriyyatlarından kitablar seçib Rusiya kitabxanalarına göndərir.[9] "Vera" hospislərinə kömək etmək üçün Moskva xeyriyyə fondunun qəyyumlar şurasında iştirak edir.[10][11] 2007-ci ildən 2010-cu ilə qədər o, uşaqlar üçün mədəni antropologiyaya dair müxtəlif müəlliflərin “Öteki, Başqaları, Başqaları Haqqında” adlı kitablar silsiləsi təşkil edib.[12]
.jpg)
Lyudmila Ulitskaya 2010-cu ildən xərçəngdən əziyyət çəkir.
2011-ci ilin payızında Ulitskaya "Eksmo" nəşriyyatından "AST" nəşriyyatına keçib.
2013-cü ildə Kultura telekanalında “Aktual kino Lyudmila Ulitskaya ilə” verilişinə aparıcılıq edib.[13]
2013-cü ilin oktyabrında o, Vətəndaş Platformasının federal mülki komitəsinin üzvü seçilib.[14] 2015-ci ilin mart ayında o, FGC üzvlərinə məktub göndərərək, partiyanın siyasi istiqamətini bölüşə və dəstəkləyə bilməyəcəyini qeyd edərək, üzvlüyünü dayandırmağı xahiş edib. Buna səbəb kimi son aylarda özünü büruzə verən hakimiyyətin qeyd-şərtsiz dəstəyi ilə izah edib.[15]
2014-cü ilin martında bir sıra digər elm və mədəniyyət xadimləri ilə birlikdə o, Rusiya hökumətinin Krım və Ukraynanın şərqindəki siyasəti ilə razılaşmadığını bildirib.[16] 24-25 aprel 2014-cü il tarixlərində Kiyevdə keçirilən “Ukrayna-Rusiya: Dialoq” konqresinin iştirakçısı olub.[17] O, Rusiya daxilindəki vəziyyəti tənqidi şəkildə qiymətləndirərək, “indiki siyasətin Rusiyanı barbarlar ölkəsinə çevirdiyinə” bildirib: "Mənim ölkəm bu gün mədəniyyətə müharibə elan edib, sivilizasiyanın öz tarixi boyu inkişaf etdirdiyi humanizm dəyərlərinə, fərdi azadlıq ideyasına, insan hüquqları ideyasına müharibə elan edib. Mənim ölkəm aqressiv cəhalət, millətçilik və imperiya manyaklığı ilə xəstədir".[18]
2017-ci ildə o, Nikita Mixalkovun şərhləri ilə əlaqədar Yeltsin Mərkəzini müdafiə etdi: "...bu, Avropa səviyyəsində tamamilə müasir muzeydir. İndi muzey işində inqilab olub, Rusiyada bu səviyyəli muzeylər çox azdır" və o, Rusiya dövlətinin tarixindən bəhs edən cizgi filmi haqqında danışıb. Bu səviyyəli animasiyanın bu gün mövcud olduğunu belə bilmirdim”.[19]
2018-ci ilin oktyabrında o, “respublika qanunvericiliyini kobud şəkildə pozduğuna – Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə qanunsuz səfərinə” – tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikasına səfərinə görə Azərbaycanda persona non-grata elan edilib.[20].
Media və bukmeker kontorlarının məlumatına görə, o, dəfələrlə Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına namizəd olub.[21]
2022-ci ilin fevralında o, Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzünə qarşı çıxış edib.[25] Həmin ilin fevral ayının sonunda Almaniyaya mühacirət edib.[22]. В конце февраля того же года эмигрировала в Германию[23]
Rusiya 2022-ci ildə Ukraynanı işğal etməyə başlayandan sonra Ukrayna ilə müharibəyə qarşı çıxan rus yazıçıları, o cümlədən Lyudmila Ulitskaya təqib edilməyə və “ləğv edilməyə” başlandılar. Onların kitablarının satışı və nəşri dayandırıldı, yazıçılara qarşı cinayət işi açıldı.[24][25][26] 2024-cü ilin fevral ayının əvvəlində Ulitskaya ilə 2011-ci ildən əməkdaşlıq edən AST nəşriyyatı yazıçının qonorarın Ukraynaya köçürülməsi tələbi ilə əlaqədar olaraq “vəziyyət aydınlaşana və satılan kitablardan qonorar alanlarla bağlı müəllifdən mümkün rəsmi izahat alınana qədər” ödənişlərin dayandırılması barədə bəyanat yayıb.[27][28]
1 mart 2024-cü ildə Rusiya Ədliyyə Nazirliyi onu “xarici agent” kimi şəxslər siyahısına əlavə edib.[29]
Etnik və mədəni kimlik baxımından Lyudmila Ulitskaya özünü xristianlığı qəbul etmiş yəhudi hesab edir.[37][38]
"D.İ.Mendeleyev adına Rusiya Kimya Texnologiyaları Universitetinin fəxri professoru" adı (2021-ci ilin dekabrında verilib, 2023-cü ilin avqustunda bu addan məhrum olunub).[47][48][49]
Улицкая о русской классике, длинных романах, Путине и идеальном государстве // Книжный чел. 1 августа 2019. Людмила Улицкая: «В моей жизни был только один поступок…» // ещёнепознер. 3 октября 2019. Людмила Улицкая: Быть несчастной — так же неприлично, как ходить с пятном на заднице // Фунт изюма. 21 ноября 2019. Людмила Улицкая: Когда забудут Путина, загнивание диктаторов, cиндром обывателя // И Грянул Грэм. 6 декабря 2020. Людмила Улицкая: «Я думаю, это моё последнее интервью» // ЖЗЛ с Дмитрием Быковым. 29 апреля 2021. Людмила Улицкая о писательстве, истории своей семьи, Сталине и феминизме // Юзефович. 27 сентября 2021. Людмила Улицкая: «Каждая война обречена на поражение» // Катерина Гордеева. 29 марта 2022. Людмила Улицкая и Лев Шлосберг: «Культура и цивилизация» / Люди мира // ГражданинЪ TV. 8 февраля 2023. Людмила Улицкая: Запрет книг в России, новая цензура, управляемая культура, литература в изгнании // RTVI. — «Хроники нового мира». 21 марта 2023. |
 |
LOVE.AZ |  |
 |
|